'Onrust in agrarische sector moet tot nieuw inzicht leiden'

Ja, er is echt wel iets aan de hand. Sinds de uitspraak over de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders van mei 2019 is er onrust in de Nederlandse landbouwsector. Aangewakkerd door het omstreden kaartje van minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof, het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de Green Deal.

Het perspectief voor mooie agrarische (familie)bedrijven is weggeslagen. Boeren in Nederland kampen door nieuwe wetgeving met hogere kosten en het inkomen van sommige gezinnen daalt tot onder bijstandsniveau. Het is dus niet vreemd dat de boeren – ook in de rest van Europa – in opstand komen.

Boerenprotesten zijn van alle tijden, net als protesten in andere sectoren. Het recht op demonstratie is een groot goed. Zeker als de onrust groot is, is het ook goed om gezamenlijk op te komen voor de belangen van de sector. Dat moet dan wel absoluut binnen wettelijke kaders en fatsoensnormen. Het is daarom nooit goed te praten dat iets wordt gesloopt of mest wordt gespoten op provinciehuizen.

Deze onrust moet leiden tot veranderingen. Europa zal meer ambitie moeten tonen. Met name in de rol die we hebben als voedselschuur van de wereld. Door hier een visie op te formuleren, zal blijken dat de Green Deal zeer stevig moet worden aangepast.

Ook een nieuw kabinet in Nederland zal meer ambitie moeten tonen. Niet in nieuwe doelen, meer regels of idyllische plannen. Niet in het spreken over nieuwe verdienmodellen, waarvan niemand weet wat ermee wordt bedoeld. Maar om door te pakken op de zaken waar het vastloopt en waar wetenschappers voor de onderbouwing van die verandering kunnen zorgen. En door boeren gewoon boer te laten zijn, met oog voor de omgeving, waardoor ze met hun reguliere activiteiten een goede boterham kunnen verdienen.

Inzetten op ondernemerschap

Op het gebied van stikstof moet worden ingezet op ondernemerschap en innovatie, om een verminderde druk op de omgeving en natuur te bewerkstelligen. Nieuwe stalsystemen, efficiënte productie en schaalvergroting moeten weg uit het verdomhoekje. Dit gaat vaak samen met een verminderde druk op de omgeving en natuur.

We moeten realistisch kijken naar de beschermde natuurgebieden. Niet elk leefgebied is houdbaar. Kijk naar het Groote Gat in Oostburg, een prachtig Natura 2000-gebied. Het gebied telt drie habitattypes die zout- of juist zoetwater nodig hebben en veel of juist weinig inundatie. Ogenschijnlijk tegenstrijdig, maar volgens de wet moeten ze alle drie verbeteren. Nederland moet kiezen welke natuur ons past in een veranderende wereld.

Oneerlijke concurrentie voorkomen

Tot slot zou het de landbouwsector helpen als dezelfde eisen worden gesteld aan producten van buiten de Europese Unie als aan de eigen geproduceerde producten, om oneerlijke concurrentie te voorkomen. Dit leidt tot prijsveranderingen en niet altijd beschikbare producten, wat de consument gaat merken. Die moeten we daarin meekrijgen. In ieder geval moet de inzet op korte ketens en het zuiniger omgaan met voedsel worden vergroot.

Ja, er is echt wel iets aan de hand. Maar wij zijn ervan overtuigd dat deze onrust kan leiden tot juiste acties en ontwikkelingen in de sector, het ontstaan van nieuw perspectief en daarmee tot een volhoudbare landbouw in Nederland.