Fertigatie in prei geeft meer rust in groeiseizoen

'Bemesting op maat, een gelijkmatige groei, een weerbaarder gewas, een betere kwaliteit van de prei, mogelijk een meeropbrengst, een uniformer gewas en daardoor minder arbeid bij de verwerking en minder uitspoeling van nitraat.' Theo Rooijakkers in het Limburgse Helden somt enkele potentiële voordelen op van fertigatie in prei.

Het perceel waar de eerste slangen liggen op Rooijakkers' bedrijf is op 11 juli geplant. Het is de bedoeling om vanaf week 31 te beginnen met fertigeren. 'Dan gaan we zien wat de meerwaarde is', stelt hij realistisch.
De pilot waar de teler aan meewerkt is een initiatief van meststoffenfabrikant Haifa, irrigatiespecialist Netafim en Kemeling Kunststoffen, leverancier van kunststoftanks voor de tuinbouw. Voor de teeltadviezen is toeleverancier Mertens hierbij betrokken.

Het concept bestaat uit een mobiele bemestingsunit in een zeecontainer. Die staat bij het preiperceel direct naast een waterbron. Van daaruit worden dagelijks de opgeloste meststoffen gedoseerd meegegeven aan de planten.

Samen met zijn Mertens-teeltadviseur Ruud van Bommel heeft Rooijakkers een bemestingsplan gemaakt voor het perceel van 3,5 hectare. Op basis van een bodemanalyse is de mineralenbehoefte vastgesteld. 'De strategie is nu dat we de helft van de mineralen voor de teelt hebben meegegeven in de vorm van organische mest en een standaard voorraadbemesting. De rest dienen we toe via de fertigatieslangen', verklaart Van Bommel.

Volgens de teeltadviseur is het vooralsnog niet de insteek om direct te besparen op de bemestingsgift. 'Het voordeel wordt gezocht in de meeropbrengst, het sterkere gewas en de uniformiteit. Verder willen we ook de bodemkwaliteit op orde houden.' Met landbouwkundige Willem-Jan de Kort van Haifa is een fertigatieschema voor de prei opgesteld. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de kwaliteit van het bronwater.

Het schema is opgedeeld in bemestingshoeveelheden voor de eerste acht weken van de teelt en voor de periode daarna tot kort voor de oogst. Dat is waarschijnlijk eind december. De Kort legt uit dat Haifa via het MyMultifeed-concept, dat ook wordt toegepast in de glastuinbouw, in bigbags de hoeveelheid in wateroplosbare meststoffen op maat kan leveren. Specifiek voor elk perceel en voor elke periode in de teelt.

Geconcentreerde meststoffen

'In de mobiele unit worden de geconcentreerde meststoffen in A- en B-bakken opgelost en later via de aanvoer van water uit de bron verdund in één keer meegegeven met de fertigatieslangen. Op deze manier kunnen onze dealers, zoals in dit geval Mertens, ook op locatie gewassen in de vollegrond op maat bemesten', legt De Kort uit.

De container van de mobiele bemestingsunit is gebouwd en ingericht door het bedrijf Kemeling. Voor de unit zoals deze nu bij Rooijakkers staat, geldt het principe van plug-and-play. De aanvoer in bigbags zorgt ervoor dat er voor enkele weken voldoende meststoffen beschikbaar zijn. Het voorkomt volgens De Kort bovendien dat telers zelf kleinere zakken meststof in de bakken moeten leeggooien.

Gaandeweg het seizoen zijn in het voedingsschema altijd aanpassingen mogelijk als de omstandigheden daarom vragen. De Kort: 'Als het bijvoorbeeld erg nat is in het najaar, kan de waterafgifte worden teruggeschroefd. Sporenelementen kunnen mee worden gedoseerd als het gewas daar behoefte aan heeft.'

Nauwelijks ervaring met fertigatie in prei

Een groot deel van de techniek voor de fertigatie en aanleg van de fertigatieslangen in de pilot met de mobiele bemestingsunit komt voor rekening van Netafim. Technisch specialist André van Spengen zegt dat er nog nauwelijks ervaring is met fertigatie in prei. 'We hebben ervoor gekozen per twee rijen één fertigatieslang neer te leggen. Dat geeft een goede verdeling. De verwachtingen zijn hooggespannen. We hopen op resultaten die vergelijkbaar zijn met uien.'

Een voordeel van prei is volgens Van Spengen in elk geval dat het gewas een relatief lang groeiseizoen heeft. Hij verwacht dat uiteindelijk een besparing op de watergift mogelijk is van zo'n 30 procent ten opzichte van beregenen. 'Er is minder verwaaiing, minder verdamping van water dat je meegeeft en elke druppel komt op de goede plek. Bovendien zorgt fertigatie ervoor dat je altijd op tijd begint met het toedienen van vocht. Met beregenen ben je vaak te laat.'

Groeipieken voorkomen

De Kort voegt toe dat het gericht meegeven van meststoffen maakt dat het gewas gelijkmatig groeit. 'We voorkomen groeipieken door nitraatophoping in de plant. In theorie zorgt dat voor minder stress in het gewas en het maakt de prei ook sterker tegen aantastingen als trips en wellicht schimmelziekten. Doordat de opname van stikstof verbetert, gaan we ervan uit dat we met fertigatie in prei de uitspoeling van nitraat terugdringen.'

Minder stress voor de preiplanten en dus ook minder stress voor de ondernemer zijn voor Rooijakkers de redenen om fertigatie op zijn bedrijf te testen. 'Het is voor mij een bewuste keuze. Ik ben al langer aan het nadenken over een alternatieve manier van water geven. Vooral omdat ik verwacht dat er steeds meer weerstand komt tegen bovenlangs beregenen. Ik benieuwd naar de resultaten en of de financiële voordelen van dit bemestingssysteem opwegen tegen de extra kosten. Dat is natuurlijk ook belangrijk.'