Nieuw-Zeelandse coöperaties hebben het moeilijk

De coöperaties hebben het moeilijk. Fonterra (10.500 leden, 20 miljard kilo melk) en Westland (430 leden, 800 miljoen kilo melk) hebben onvoldoende eigen vermogen. Fonterra kampt ook nog met een teruglopend aandeel in de markt. In 2001 verwerkte Fonterra 96 procent van de Nieuw-Zeelandse melkplas, in 2017 nog maar 82 procent. Een derde coöperatie, Tatua (110 leden, 200 miljoen kilo melk) doet het prima, met 65 procent eigen vermogen en verreweg de hoogste melkprijs in Nieuw-Zeeland. De resterende 3 miljard kilo melk wordt verwerkt door speculatieve ondernemingen.

Fonterra's prestaties staan al een aantal jaren onder druk. Een aantal redenen zijn duidelijk: Fonterra heeft geïnvesteerd in fabrieken in China, Zuid-Amerika en Australië. Geen van deze investeringen is rendabel, grote verliezen in alle drie de landen. Het SanLu-melamineschandaal in 2008: 250 miljoen Nieuw-Zeelandse dollars. Beingmate: 756 miljoen Nieuw-Zeelandse dollars geïnvesteerd, 250 miljoen verliezen bijgeboekt, nu nog 200 miljoen waard, overleving discutabel. De 'China Farms' produceren melk in China voor lokale Fonterra-fabrieken; grote verliezen, gemaskeerd door interne subsidies.

Om het allemaal nog erger te maken, vond men in 2013 sporen van DCD in Nieuw-Zeelandse melkpoeder. Er bestaat geen norm voor DCD-residuen en waarschijnlijk is DCD onschuldig, maar het was natuurlijk geen goed bericht. In hetzelfde jaar was er sprake van botulismesporen in melkpoeder. Achteraf geen botulisme gevonden, maar de schade was aanzienlijk: 600 miljoen Nieuw-Zeelandse dollars aan Danone betaald.

Australische en Zuid-Amerikaanse belangen gaan al even beroerd. Melkverwerkingskosten in Nieuw-Zeeland en elders zijn veel te hoog. Gevolg: Fonterra-aandelen zijn gezakt van 7,50 Nieuws-Zeelandse dollars naar 4,50, dividenden zijn minimaal tot nul, melkprijzen zijn lager dan verwacht. De leden staan onder financiële druk door de lage melkprijzen, daarom betaalt Fonterra zoveel mogelijk uit. Gevolg: weinig kapitaal beschikbaar voor de coöperatie. Het bestuur wil nu 800 miljoen Nieuw-Zeelandse dollars injecteren, waarschijnlijk moet het leeuwendeel daarvan toch uit verminderde uitbetalingen komen.

Eenzelfde verhaal, maar dan nog extremer, geldt voor Westland. Nog veel lagere melkprijzen en een grotere schuld. Westland kan niet alleen verder. Waarschijnlijk gaat Yili de hele coöperatie overnemen.

Een triest verhaal. Het is te hopen dat Fonterra er weer bovenop komt. Zonder een sterke coöperatie wordt de toekomst voor de Nieuw-Zeelandse melkveehouder een stuk onzekerder.