Ierse broers Crosse laten ijs maken van schapenmelk

Drie jaar geleden was Michael Crosse (28) uit Ierland nog verkoper voor een kunstmestbedrijf. Jaarlijks werd er een riant salaris op zijn bankrekening gestort en reed hij rond in een luxeauto. Toch bracht dit leven niet de uitdaging die hij zocht.

Toen Crosse de kans kreeg om in het plaatsje Cashel in het zuidwesten van Ierland een boerderij te huren en schapen te melken, pakte hij die met beide handen aan. Hij pacht het bedrijf van 80 hectare samen met zijn broer Brendan (24). De pachtprijs per hectare is 625 euro. Met een grondprijs van 40.000 euro per hectare was het voor hem geen optie om de grond te kopen.

Vrij man

'Dat is echt onbetaalbaar. Bovendien ben ik nu vrij man. Ik investeer in de veestapel, want die kan ik meenemen. Als ik wil, kan ik zo op een andere pachtboerderij in Ierland verder boeren.'

De regio waar de broers hun schapenbedrijf runnen, staat bekend om de goede leemgrond, gematigde temperatuur en vele regen, jaarlijks circa 1.200 milliliter. Dit zorgt voor een weelderige grasgroei: gemiddeld 14 ton droge stof gras per hectare.

Strenge winter

Ondanks de perfecte omstandigheden om te boeren, zien de 650 schapen er nu niet vitaal uit. 10 procent kampt met rotkreupel en veel dieren hebben een schrale conditie. De strenge winter en het kletsnatte en koude voorjaar eisten hun tol.

'Normaal is het in de lente 9 tot 12 graden, maar nu hadden we veel vorst. Daar waren we niet op voorbereid. De stal waar de schapen lammeren, sneeuwde gedeeltelijk in. De lammetjes hadden het moeilijk en we hebben er veel verloren. Ook kampten we met een voertekort. Het weideseizoen start doorgaans begin februari, maar dit jaar bleef de grasgroei achterwege.'

Melkproductie lager

Door deze barre omstandigheden schat Crosse dat de melkproductie dit jaar 25 procent lager zal zijn en de kosten 25 procent hoger. Hij lepelt wat getallen op: 'De melkproductie ligt doorgaans op 300 tot 350 kilo melk per dier met 6,3 procent vet en 5,7 procent eiwit in tweehonderd dagen. Dit is op een rantsoen van 2 kilo droge stof gras en 1 kilo krachtvoer. De melkprijs schommelt tussen de 1,20 tot 1,50 euro per kilo melk. We realiseren een kostprijs van 1,10 euro per kilo melk. Helaas pakt het dit jaar dus anders uit.'

De schapenhouders zijn vastberaden om de kostprijs de komende vijf jaar terug te brengen naar 75 cent per kilo melk. 'We hebben nog niet de top van onze efficiëntie bereikt. We selecteren de beste graasdieren en fokken daar verder mee. Ook willen we de kudde vergroten naar 1.200 schapen.'

Twee soorten melkschapen

De broers fokken twee soorten melkschapen: de East Frisian en de Franse Lacaune. Het Oost-Friese schaap is bekend om de hoge melkgift en lange lactatieperiode van ruim tweehonderd dagen. De Lacaune is de 'Jersey' onder de schapen en wordt geroemd om het hoge gehalte aan vet en eiwit in de melk.

De ondernemers hebben ook nog driehonderd vleesschapen, Suffolks. De lammeren verkopen ze op een leeftijd van veertien tot vijftien weken en 38 kilo levend gewicht (16 tot 17 kilo geslacht gewicht). 'We proberen ze vroeger in het seizoen, richting januari, te laten aflammeren. Want bij verkoop in de lente wordt er zo'n 7,20 euro per kilo geslacht gewicht betaald. In de zomer daalt die prijs naar 4,50 euro per kilo.'

Vossen

Helaas overleeft niet elk lam het in de frisgroene weiden van de Golden Vale, want vossen struinen in groten getale rond. Elke nacht wordt er wel een lam gedood. Toch kiezen de broers er niet voor om de kudde op te stallen. 'Dan heb je weer last van infecties en het aantal dieren dat je daaraan kunt verliezen, is veel groter.'

Crosse verdient weliswaar een habbekrats van het salaris dat hij verdiende als kunstmestverkoper, maar hij doet wel het werk waar zijn hart ligt. 'We doen iets dat niemand anders in Ierland doet. Er zijn slechts vijf andere melkschapenbedrijven, maar zij zijn kleinschalig. We vinden het leuk om te pionieren en werken met schapen geeft veel voldoening. Lammeren groeien vlotter dan bijvoorbeeld kalveren en dat vind ik mooi om te volgen. Ik hou van dit beroep en van de intensiteit ervan.'

Derde jaar

Een dikke boterham verdient de ondernemer er nog niet aan. 'Dit is ons derde jaar en we hebben wederom niets verdiend. Maar dat komt omdat we alle inkomsten meteen investeren in het bedrijf. De komende vijf jaar maken we een efficiencyslag en willen we groeien naar 1.200 dieren', vertelt hij.

'Daarnaast is Brendan bezig met de afzet van schapenmelkijs en de ontwikkeling van schapenmelkpoeder. We hopen dat dit aanslaat in de markt. Mocht dit alles binnen vijf jaar niet lukken? Wie weet dat we dan alle schapen verkopen en weer iets anders gaan doen.'

Blauwschimmelkaas

De broers hebben een bedrijf met 650 melkschapen op 80 hectare grond in het Ierse Cashel. Daarnaast hebben ze 300 vleesschapen en scharen ze 90 vaarzen in van een veehouder (inkomsten 2.500 tot 3.000 euro per maand). Een groot deel van de schapenmelk leveren de broers aan Cashel Blue Cheesemakers. Deze maakt er Crozier Blue van, een premium blauwschimmelkaas.

Michael Crosse is de schapenman en Brendan Crosse richt zich op de afzet van schapenmelkijs. Ze hebben een zuivelbedrijf gevonden die voor hen jaarlijks 10.000 tot 15.000 kilo melk verwerkt tot ijs. Dit verkoopt Brendan Crosse aan restaurants en winkels. Ook staat hij regelmatig op markten. De verkoopprijs van een 5 literbak ijs ligt op 35 euro.

Lactose-intoleratie

In de toekomst willen de broers schapenmelkpoeder ontwikkelen voor de Ierse en Aziatische markt en het Midden-Oosten. 'Veel mensen kampen met lactose-intolerantie. Er is een groeiende vraag naar alternatieve melkproducten.'