Grootse plannen met agrarisch Oekraïne

Oekraïne had in een ver verleden verleden de bijnaam 'graanschuur van Europa'. Dat is voorbij, de landbouw in het arme en economisch instabiele Oost-Europese land is nu weinig productief. Maar de groeipotentie is groot en als het aan Pavlenko ligt, wordt daar de komende jaren hard aan gewerkt.
Staatssecretaris Martijn van Dam (EZ) het daarmee eens. 'Oekraïne heeft een enorme hoeveelheid vruchtbaar land dat het voor productievere landbouw kan inzetten. Nederland heeft als landbouwkoploper veel kennis en technologie die we graag aan hen leveren.'
Dat heeft volgens de staatssecretaris een groot aantal voordelen. 'Het associatieverdrag zorgt niet alleen voor meer democratie, mensenrechten en stabiliteit in Oekraïne, dit akkoord zorgt ook voor een betere toegang voor de Nederlandse landbouwbedrijven tot de Oekraïense markt. Er liggen kansen, voor zowel Oekraïne als voor Nederland. Ik zou die kansen graag benutten.'
Het associatieverdrag dat dit mogelijk moet maken, is een brede samenwerkingsovereenkomst tussen Oekraïne en de Europese Unie. De overeenkomst gaat onder meer over democratie, respect voor de rechtsstaat en mensenrechten. Een belangrijk onderdeel zijn de afspraken voor een vrijhandelszone (EU-Ukraine Deep and Comprehensive Free Trade Area (DFTCA)).
Het handelsverdrag DFTCA is erop gericht om binnen een periode van tien jaar vrijwel alle invoertarieven af te schaffen. In de praktijk zal het neerkomen op een geleidelijke integratie van Oekraïne in de interne Europese markt, zonder dat het land EU-lid wordt. Een formeel lidmaatschap is nu niet aan de orde.
De uitvoering van DFCTA houdt in dat Oekraïne zijn economische wetgeving aanpast aan de standaarden van de EU. Dat geldt onder meer voor normen voor dier- en plantgezondheid, dierenwelzijn, intellectuele eigendom, mededingingsrecht en staatsmonopolies.
Van Dam benadrukt dat het land dat voortvarend heeft opgepakt. 'Oekraïne moet zijn wetgeving optillen naar Europees niveau om te voldoen aan onze standaarden. Alles wat voor voor 1 april 2016 moet worden geïmplementeerd, is geregeld.'
De handel in agrarische producten als graan en vlees wordt nu geleidelijk vrijgegeven. Zo mag Oekraïne de komende vijf jaar maximaal 20.000 ton pluimveevlees en 20.000 ton bevroren kippen per jaar naar EU-landen exporteren. Voor varkensvlees gaat het de komende tien jaar om maximaal 40.000 ton per jaar.

Quota

Omgekeerd gelden ook quota voor de uitvoer van de EU naar Oekraïne. De heffingsvrije export van pluimveevlees is vastgesteld op 10.000 ton per jaar. Voor varkensvlees is dat 10.000 ton en voor varkensproducten ook 10.000 ton. Aan suiker mag jaarlijks 40.000 ton heffingsvrij worden uitgevoerd.
Voor de Nederlandse land- en tuinbouw biedt de samenwerking met Oekraïne kansen. De organisatie van bloemenveilingen VBN wijst op de markt van 46 miljoen consumenten die in het bereik van de Nederlandse sierteelt gaat komen. Zeker als de economie in het Oost-Europese land gaat groeien, liggen er goede afzetkansen.
Maar er zijn ook bedreigingen. De Nederlandse pluimveehouderij vreest concurrentie van Oekraïense pluimveehouders die met veel minder regelgeving te maken hebben dan hun Europese collega's. De legbatterij is er bijvoorbeeld nog gemeengoed. Niet duidelijk is wanneer deze huisvestingsmethode definitief wordt verboden.
Van Dam adviseert om woensdag 'ja' te stemmen. 'De mensen in Oekraïne zijn er de straat voor opgegaan en hebben er hun leven voor gegeven om zelf te kunnen beslissen met wie ze handel drijven. Iedereen moet natuurlijk voor zichzelf afwegen hoe te stemmen. Maar Nederland is altijd een handelsland geweest. Wij zouden de motieven van de Oekraïner als geen ander moeten begrijpen.'