‘Suffe’ boon maakt een comeback

Peter van HouwelingPeulvruchten zijn al eeuwen een essentieel onderdeel van het menselijk dieet. Maar de laatste tien jaar daalt de consumptie van peulvruchten, zowel in ontwikkelings- als in geïndustrialiseerde landen. Dat komt volgens de FAO omdat de productie de groeiende vraag niet kan bijbenen en doordat steeds meer mensen in ontwikkelingslanden bonen vervangen door vlees.
De wereldvoedselorganisatie stelt dat er voldoende techniek en kennis beschikbaar is om de productie op te voeren, ook in droge en hete gebieden in ontwikkelingslanden. Een sterk punt van peulvruchten is dat er weinig water nodig is voor een kilo productie. Voor een kilo kip of schapenvlees is al snel tien keer zoveel water nodig en voor een kilo rundvlees enkele honderden keren zoveel.

Veelzijdig

Voor westerse landen zoals Nederland spelen andere factoren een grotere rol. De partijen die hier het Jaar van de Boon invulling geven, gooien het vooral op de gezondheidsaspecten en de veelzijdige culinaire kwaliteiten van peulvruchten.
Oud-hoogleraar Daan Kromhout van Wageningen UR is voorzitter van de Commissie Richtlijnen Goede Voeding 2015 van de Gezondheidsraad. ‘Ik ben blij dat bonen een prominente rol hebben gekregen in de nieuwe Richtlijnen Goede Voeding. Eet wekelijks peulvruchten, adviseert de Gezondheidsraad.
‘Bonen zitten niet alleen boordevol eiwitten, ook zijn ze rijk aan ijzer, vitaminen en aminozuren en zijn daardoor een rijke voedingsbron’, motiveert Kromhout. Bovendien werken peulvruchten cholesterolverlagend. De opwaardering van peulvruchten in de nieuwe Richtlijnen Goede Voeding, leiden tot meer aandacht in de nieuwe Schijf van Vijf die volgend jaar verschijnt.
De Blije Boon, die de activiteiten in Nederland coördineert, heeft de ambitie om de consumptie te verdubbelen. Dat lijkt ambitieus, maar de helft van de Nederlanders eet nauwelijks of helemaal geen bonen. Niet meer dan 10 procent eet tenminste gemiddeld 8 gram peulvruchten per dag.
Bovendien is de groei al ingezet. Nederlandse supermarkten verkochten dit jaar al 8 procent meer peulvruchten. Dat komt onder andere doordat een aantal bedrijven peulvruchten presenteren als veelzijdig hip en gezond voedsel.
Topkok Herman den Blijker vertelt bijvoorbeeld in tv-reclames van Hak wat je allemaal kunt doen met bonen. Marktleider Hak verkocht dit jaar 15 procent meer bonen. De totale consumptie van bonen in supermarkten steeg dit jaar met 7 procent. Hak heeft al besloten door te gaan met de campagne.

Sexy

Marketingdirecteur Nicole Freid van Hak is content met het Jaar van de Boon. ‘Het werd tijd. Peulvruchten zijn erg gezond en lekker, maar het imago is niet zo sexy. Veel mensen denken bij bonen aan traditionele recepten. Wij zien het als onze taak om mensen te helpen door te laten zien wat je er allemaal mee kunt.’
De extra aandacht voor peulvruchten past naadloos in de trend dat mensen minder vaak vlees eten, ze worden ‘flexitariër’. 55 procent van de Nederlanders eet drie dagen per week of vaker geen vlees. Hak speelt daarop in.
Ondernemer Michael Luesink heeft een groot aandeel in de groei van de vraag naar bonen dit jaar. In het laatste jaar van zijn HAS-studie in Den Bosch ontwikkelde hij het concept BOON en zette dat na de afronding van die studie in 2014 op de markt.
Inmiddels staan zijn bonen en kapucijners onder andere in vierhonderd filialen van Albert Heijn. ‘Van oudsher is Nederland een bonenland, maar dat zijn we een beetje kwijtgeraakt’, zegt Luesink. ‘BOON wil consumenten weer laten genieten van bonen. Wij bieden een betere smaak, meer inspiratie en een eerlijk verhaal van boer tot bord.’

Steeds hipper

Het Nederlandse Jaar van de Boon is vooral gericht op consumenten, vertelt Jacqueline Buijs van de Blije Boon. ‘We willen vooral inspireren, het de consument makkelijker maken, barrières overwinnen.
‘Mensen weten vaak wel dat peulvruchten gezond zijn, maar denken daarbij aan de traditionele witte bonen in tomatensaus, kapucijners en bruine bonen. Maar er komt bijvoorbeeld al meer aandacht voor linzen en kikkererwten, zoals in foodblogs. Ook peulvruchten worden hipper. Nu nog bij de voorlopers, volgend jaar gaan we richting de grote massa.’
Op 6 januari is de Nederlandse kick-off van de campagne in Amsterdam. Tot nu toe betalen de Nederlandse conservenfabrikanten de kosten. Buijs hoopt dat ook de landelijke overheid er geld voor over heeft.
Het is afwachten wat telers merken van de groeiende vraag. In de EU is Frankrijk de grootste producent van peulvruchten, met zo’n 0,8 miljoen ton van de totale1,9 miljoen ton. Dan volgen Engeland, Spanje en Polen. In Nederland vormen de bruine bonen met zo’n 1.600 hectare het grootste deel van het peulvruchtenareaal.
Vanwege de groeiende vraag wil Hak wil het areaal bruine bonen in 2016 met 10 tot 20 procent uitbreiden. De prijs is nog niet vastgesteld. In januari gaan de vertegenwoordigers van de conservenfabrikanten naar de telers om contracten te sluiten.