Toekomstproof met duurzame stal

‘En wij willen het werk op het melk- en varkensbedrijf met z’n tweeën blijven doen,’ zegt Frans van Munsteren. Beide broers doen alle werkzaamheden. Hun vader verzorgt nog een deel van de kalveropfok.
De broers gingen naar veel nieuwe rundveestallen kijken. In Duitsland raakten ze gecharmeerd van het Feed First-principe van DeLaval. Daarbij heeft de koe altijd vrije toegang tot het voerhek, waardoor natuurlijk koegedrag mogelijk is: rusten, eten, terugkeren naar de ligboxen om te rusten en te herkauwen.
Het natuurlijk eet- en rustgedrag zet zich voort, de melkhoeveelheid in de uier neemt toe. De koe gaat opnieuw eten, de uier is voller en de Smartgate van DeLaval stuurt haar naar de VMS-robot (Vrijwillig Melk Systeem) om gemolken te worden. Nadat de koe is gemolken, verlaat ze de VMS-robot om weer te eten en keert ze terug naar de ligboxen om te rusten, te herkauwen en opnieuw melk te produceren.
De maatschap maakte plannen voor een integraal duurzame stal (IDS) en ontving IDS-subsidie op basis van milieu-, energie- en arbovoorzieningen en innovaties. Het vrijekoeverkeer met weidegang is hiervoor een belangrijk item. ‘Wij hebben de koeien altijd buiten gehad. Op deze nieuwe locatie kan dat ook prima. Binnenhouden hebben we niet eens overwogen,’ zegt Marcel van Munsteren.
De voormalige ligboxenstal en het huis waren op een terp gebouwd. De familie hoogde het perceel op en bouwde een 2,5 meter diepe mestput. ‘Met drie compartimenten hebben we nu voor een jaar mestopslag’, vertelt Frans van Munsteren. De welstandscommissie schreef een antracietkleurige stal voor. ‘We wilden in eerste instantie groen, maar achteraf is deze kleur mooi. Gecombineerd met de damwand, deuren met veel licht en de grijze klinkers zijn we er heel tevreden over.’

8 vierkante meter

De muren zijn kunststofwanden, gevuld met beton. Aan de zijkanten hangt lichtdoorlatend doek. Licht komt de stal in, warmte niet. De stal heeft vier rijen ligboxen met een breedte van 1,15 meter en een voergang. ‘Elke koe heeft 8 vierkante meter ter beschikking. In onze oude stal was dat de helft’, zegt Marcel van Munsteren.
In de melkstal staan twee DeLaval VMS-melkrobots en een melktank van 14.000 liter. Koeien kunnen bij Feed First volledig en zonder enige beperking, ongestoord naar het voerhek. Dat is belangrijk, want een koe moet vaak en vooral regelmatig ruwvoer opnemen. Bij het teruglopen van het voerhek naar de ligboxen kijkt het VMS-managementsysteem of de koe melkpermissie heeft. Dit kan zowel op basis van tijd als op basis van verwachte kilo melk zijn.
De koe wordt door het Feed First-systeem regelmatiger gemolken, wat gunstig is voor de levensproductie en het celgetal. ‘Het celgetal is gedaald vergeleken met onze oude stal en is nu 87.000.’ De Smartgate kan koeien ook het strohok of de separatieruimte in sturen. ‘Zo kunnen we het koeverkeer met de weidegang compleet beheersen. Het systeem stuurt direct vanaf het VMS-managementprogramma koeien die wel of niet in de wei mogen. Een koe die melktoestemming heeft, moet eerst naar de VMS, wordt gemolken en kan zich dan opnieuw melden om ongestoord de wei in te gaan.’

Koecomfort

De stal is met veel aandacht voor koecomfort ingericht: een diervriendelijke vloer met rubber inleg, koematrassen, koeborstels en ventilatoren. Een mestrobot met sproei-inrichting houdt de roosters schoon. Energie bespaart Van Munsteren met de voorkoeler bij de melktank, warmteterugwinning, zonneboiler en frequentiesturingen. Op het dak liggen veertig zonnepanelen.
‘Het Feed First-systeem bevalt ons prima’, zegt Marcel van Munsteren. ‘De productie is gestegen naar 9.700 kilo melk per koe met 4,4 procent vet en 3,57 procent eiwit. Dat ondanks veel aankoop en jongvee. We zijn klaar voor de toekomst.’