Column Hanna Hilhorst: Horendol

De 35 Fries-Hollandse koeien in onze stal wijken ietwat af van de doorsneekoe: ze dragen horens en hebben geen oormerken. Geheel in de sfeer van de biologisch-dynamische levenswijze: de integriteit van de koe bewaken en de natuur zo min mogelijk aantasten.

Wat een onzin, dacht ik toen ik hier kwam wonen. Ik wist niet beter dan dat kalfjes binnen een paar weken na de geboorte onthoornd werden, en zag daar ook niet het slechte van in. Wel zag ik wat de koeien mét horens elkaar aandeden: in de kudde was duidelijk een rangorde, waarin het pispaaltje de klappen van de bazige koeien te verduren kreeg. Wonden en bloeduiers: mij leek het onthoornen van kalfjes toch net wat diervriendelijker.

Ook mijn man - niet per se een dynamisch type, maar wel biologisch geschoold - kijkt wel eens lijdzaam toe als er een pink nieuw bij de kudde wordt gedaan en het onderspit delft. Laatst stond hij met een zaag in zijn hand, klaar om de scherpste puntjes van de boosdoener af te ronden. Zijn collega hield hem tegen.

Wanneer is iets natuurlijk en wanneer tast je de integriteit van die natuur aan? Mijns inziens - maar ik kom uit de stad - is een stal geen natuurlijke leefomgeving. Met veel lucht, licht en vierkante meters per koe doet onze potstal zeker een goede poging, maar het blijft een onnatuurlijke situatie.

Waarom, als het over horens gaat, vasthouden aan die natuur? Ik snap dat de horen een levend orgaan is waar bloed doorheen stroomt. En dat horens een signaalfunctie hebben; problemen in de huisvesting en management worden immers zichtbaar doordat koeien elkaar stoten. Doen wij dan iets niet goed op onze boerderij? Opvallend is wel dat wanneer de koeien ‘s zomers buiten lopen, het stoten zienderogen afneemt.

Op internet verzand ik in allerlei discussies. Waarom een koe aanpassen aan haar huisvesting in plaats van andersom? Is het fokken van hoornloze koeien geoorloofd? Welke invloed heeft het onthoornen op de kwaliteit van de melk?

Nu de maatschappij steeds meer in verzet komt tegen deze ingreep, helpt het misschien als we grotere stallen met minder koeien bouwen? Worden we dan ineens wel blij van een megastal?

Ik ben het spoor even bijster. Laat ik die oormerken dan maar voor volgende keer bewaren. Want ook daar valt nog veel over te discussiëren.

Hanna Hilhorst