Lagere kosten maar minder inkomsten

De lagere prijzen hebben hun weerslag op de inkomens van boeren en tuinders (zie tabel). Het inkomen in de agrarische sector daalde dit jaar met 20 procent, zo’n 8.000 euro, ten opzichte van vorig jaar. Boeren en tuinders verdienden gemiddeld in 2014 zo’n 35.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje).
Het LEI stelt als altijd dat er grote verschillen zijn tussen sectoren en tussen bedrijven in een sector.
De Russische boycot heeft voor een aantal producten zoals uien, appels en varkensvlees een flinke impact gehad.
Veel veehouderijsectoren zien de productprijzen in 2014 dalen ten opzichte van 2013, blijkt uit cijfers van LEI Wageningen UR. Binnen de veehouderij is de prijs van eieren een van de weinige die in de plus zitten. Prijzen van andere belangrijke producten laten een minnetje zien.

Melkprijs

De melkprijs komt zo’n 3 procent lager uit dan in 2013. Dit wordt vooral veroorzaakt door een sterke daling van de melkprijs in de laatste maanden van dit jaar.
Bedrijven profiteren echter van lagere voerprijzen. De krachtvoerprijs daalt in 2014 met 9 procent na drie jaar op rij te zijn toegenomen.
De biologische melkprijs stijgt met 5,5 procent door goede marktomstandigheden. De gangbare melkprijs ligt op een hoog niveau van 41,70 euro per 100 kilo melk. Over het gehele kalenderjaar gemeten is de melkprijs ruim 1 euro lager dan in 2013.
Melkgeitenhouders hebben een prima jaar. De melkprijs ligt zo’n 18 procent hoger dan in 2013. Het inkomen komt naar verwachting uit op zo’n 145.000 per onbetaalde aje.

Varkens

Volgens LEI Wageningen UR brengen vleesvarkens zo’n 9 procent minder op in vergelijking met vorig jaar. De opbrengstprijzen van vleesvarkens zijn in 2014 gemiddeld 15 cent per kilo lager dan vorig jaar.
Voor biggen is ongeveer 1 procent minder betaald. Op jaarbasis zijn de opbrengstprijzen van biggen geraamd op 48 euro in 2014.
Meevaller is dat ook de voerprijs dit jaar fors lager uitkomt dan in 2013. De lagere prijs kan tot flinke voordelen leiden. Zo heeft een vleeskuikenbedrijf in 2013 ruim 1,1 miljoen euro aan voerkosten. Elke procent daling van die prijs betekent dus gemiddeld op jaarbasis 11.000 euro lagere kosten.
De prijzen van ooien nemen in 2014 iets af. De lammeren stijgen in prijs omdat het aantal in Nederland is afgenomen. Ook worden er minder lammeren geïmporteerd en loopt de export goed.

Gewas

Het groeiseizoen was prima, maar de productprijzen voor veel gewassen vielen tegen. Uitzonderingen waren de sierteelt en de bloembollen.
De opbrengsten van aardappeltelers vallen dit jaar zo’n 10 procent hoger uit dan in 2013, stelt LEI Wageningen UR. Door dat hogere aanbod dalen de prijzen.
In de vijf grootste aardappellanden in Europa deed zich een soortgelijke ontwikkeling voor. Hierdoor nam de productie in deze landen met 1 miljoen ton toe.
De hoge uienproductie leidt tot een daling van de prijzen. Het wegvallen van Rusland als afnemer heeft hier ook invloed op. De export loopt goed. Door het lage prijsniveau komen handelsstromen op gang die er in andere jaren niet of minder waren.
Het graanafzetseizoen startte met lage prijzen. De verwachting van een ruime oogst was hier debet aan. In het najaar krabbelden de prijzen al weer wat op. De reden is de goedlopende export en lagere verwachting van de oogstomvang in enkele grote productielanden zoals Amerika, Rusland en Australië.
De suikerprijs op de wereldmarkt is volgens LEI Wageningen UR lager dan vorig jaar. Ook zullen enkele incidentele opbrengsten die Cosun vorig jaar realiseerde en zijn verrekend in de suikerbietenprijs, dit jaar niet van toepassing zijn. Hierdoor is de uitbetalingsprijs lager dan vorig jaar.
Paprika- en komkommertelers hebben een slecht jaar. Bij de tomaten leek het aanvankelijk ook mis te gaan, maar betere prijzen aan het einde van het seizoen maakten veel goed.
De snijbloementelers hebben een beter jaar vooral door afnemende kosten, terwijl de opbrengsten per bedrijf redelijk gelijk blijven.
Boomkwekerijbedrijven zien hun inkomen opnieuw dalen. Dit is vooral het gevolg van een sterke daling van de exportwaarde naar Duitsland.

Schommelingen

Ondernemers in de land- en tuinbouw zullen de komende jaren meer rekening moeten houden met schommelende opbrengstprijzen en inkomens, waarschuwt het LEI.
‘Buffers van goede jaren kunnen worden benut om tegenvallende bedrijfsresultaten op te vangen’, reageert voorzitter Albert Jan Maat van LTO Nederland.
Markten zijn volgens LTO Nederland minder stabiel en instrumenten om in de EU forse prijsdalingen in bijvoorbeeld de akkerbouw en melkveehouderij tegen te gaan, zijn er niet meer.
‘Het draait steeds meer om ondernemerschap en opereren in ketenverband, waarbij een evenwichtige verdeling van marges in de keten een heikel punt blijft. We kunnen nog duurzamer werken, maar niet tegen elke prijs’, aldus Maat.