‘Communiceren is de rode draad’

Ook inzichten veranderen volgens Pruijsten. ‘Een agrariër van 25 jaar heeft een heel andere blik op de onderneming dan diens vader van 55 jaar. Om elkaar te begrijpen en samen goede afwegingen te maken, is communicatie noodzakelijk. Alleen door met elkaar te blijven praten over verleden, heden en toekomst, kun je elkaar begrijpen. Wederzijds begrip is van levensbelang voor een gezonde onderneming.’
Dit kwam ook naar voren tijdens een studiedag van LLTB Vrouw en Bedrijf, vertelt Pruijsten. ‘Je merkt dat vooral vrouwen de drang voelen om dat gesprek aan te gaan. Of het nou gaat om investeringen in het bedrijf of het verdriet van een overleden familielid maakt niet uit. Iedereen verwerkt dingen op zijn eigen manier, maar het gesprek aangaan over wat deze verandering betekent voor het bedrijf is wel noodzakelijk.’

Stoppen

Een ander voorbeeld is de ondernemer die wil stoppen met zijn bedrijf. ‘Die beslissing an sich is al heel erg moeilijk, maar de ondernemer moet ook zijn broers of zussen meenemen in dit proces. Hij heeft zich misschien al neergelegd bij dit besluit, terwijl het voor broer en zus, die vroeger zijn opgegroeid op de boerderij, als donderslag bij heldere hemel komt. Je kunt de band met het bedrijf wel onderbreken, maar niet verbreken. Betrek je naasten bij zo’n proces’, adviseert Pruijsten.

Waardeoordeel

‘Waar ik nooit zo bij heb stilgestaan, is het waardeoordeel dat kleeft aan het familiebedrijf. Het familiebedrijf wordt gezien als betrouwbaar, stabiel. Familiebedrijven hebben een stevig fundament. Dit geldt overigens niet enkel voor agrarisch familiebedrijven, maar ook voor familiebedrijven in andere sectoren.
‘We moeten beseffen dat burgers geïnteresseerd zijn in het familiebedrijf. Het is helemaal niet saai of oubollig, maar juist helemaal van deze tijd. De term ‘familiebedrijf’ wekt vertrouwen en kwaliteit op en dat straalt uit naar de hele sector en de agrarische producten. Dus, wat let ons om daar niet veel meer gebruik van te maken?’

Niet klaar

‘Het feit dat het VN-jaar van het agrarisch familiebedrijf nu ten einde loopt, betekent dus niet dat we het er vanaf nu niet meer over praten. Sterker nog, dit is pas het begin’, aldus Pruijsten.
‘Zoals ik al aangaf, de term ‘familiebedrijf’ associëren mensen met iets positiefs. Bij het familiebedrijf staan de mensen centraal, niet de onderneming. Burgers waarderen het familiebedrijf.’
Communicatie is volgens Pruijsten de rode draad. ‘Maar niet alleen de interne communicatie, ook naar buiten toe mogen we het uitdragen. Juist bij evenementen als Kom in de Kas, Loeren bij de Boeren en het Weekend van het Varken. Zet de mensen centraal, niet de onderneming. Haal het gezin naar de voorgrond.’