Claims renderen nog niet

‘De Europese regelgeving staat niet meer alles toe’, zegt Caroline Labrie, onderzoeker van Wageningen UR glastuinbouw in Bleiswijk. ‘Dat maakt het niet makkelijk om het verhaal van extra gezonde of verrijkte groenten te vermarkten.’
Toch bieden de toegelaten gezondheidclaims wel degelijk kansen om te benutten, geeft Labrie aan. ‘Maar tuinders maken daar nog weinig gebruik van.’
De teelt van groenten met bijvoorbeeld extra vitaminen hoort bij de nieuwe verdienmodellen waar de glastuinbouw naar zoekt. Daarnaast komt onderzoek op gang naar grondstoffen uit planten voor bijvoorbeeld medicijnen, kleurstoffen en smaakstoffen. Voor deze ontwikkelingen hanteert Wageningen UR de metafoor ‘Kas als Apotheek’ als stip aan de horizon.
De onderzoekers zien volop kansen voor de teelt van inhoudsstoffen die de basis kunnen vormen voor alternatieve smaak-, geur- en kleurstoffen, maar ook kleurstoffen voor textiel. Daarvoor is het nodig om natuurlijke gehaltes van specifieke stoffen te verhogen, zodat het extract beter te onttrekken is.
Labrie: ‘Momenteel zijn we in gesprek met chemische bedrijven om nader onderzoek op te zetten. Om tot perfecte plantaardige grondstoffen te komen moet je de teelt optimaliseren.’
De farmacie bedienen ligt nog ver weg, maar een haalbare stap is het leveren van opgewaardeerde groenten aan het groenteschap, volgens de onderzoeker. ‘Voorbeelden zijn ‘personalised food’, groenten die bijvoorbeeld een hoger gehalte aan vitamines bevatten voor speciale doelgroepen als sporters, ouderen of kinderen.’
Wageningen UR deed al onderzoek naar het verrijken van tomaten met extra vitamine C. Via kokers vol led-lampjes rond de tomatentrossen werd het vitamine C-gehalte verdubbeld. ‘We weten nu dat het technisch kan. De volgende stap is een praktische werkwijze ontwikkelen. Daarom willen we volgend jaar een vervolgproef opzetten met Philips.’

Harvest of Health

Telersvereniging Harvest House timmert als een van de weinige partijen aan de weg met de teelt van verrijkte groenten, onder het label Harvest of Health. Voor de Harvest of Health-paprika geteeld door Zwingrow in Honselersdijk mag de kwekerij een voedingsclaim voeren. De paprika’s bevatten drie keer zoveel selenium als normale oranje paprika’s. Deze stof beschermt het DNA, eiwitten en lipide tegen oxidatie. Ook zorgt de stof voor een goede werking van de schildklier en is die goed voor het immuunsysteem.
‘Die specifieke eigenschappen hangen vooral samen met de rassenkeuze’, vertelt communicatiemedewerker Jessica Hamelink van telersvereniging Harvest House.
Toch zijn de verwachtingen die Harvest House heeft van ‘extra gezonde’ glasgroenten gematigd. Vooral doordat de Europese Unie in 2012 een streep haalde door de wildgroei aan gezondheidsclaims op allerlei voedingsproducten. ‘Sindsdien is het een stuk lastiger om iets te claimen’, geeft Hamelink aan.
Voor Harvest of Health-tomaten claimt de telersvereniging geen extra gezonde eigenschappen meer, zoals het hoge gehalte lycopeen. ‘Het effect op de gezondheid is niet bewezen. Dat deze stof voor de dieprode kleur zorgt mogen we wel vermelden.’
Hamelink ziet momenteel niet veel mogelijkheden voor de glastuinbouw om in te zetten op extra inhoudsstoffen. ‘Wij merken dat de consument door de bomen het bos niet meer ziet en minder met voedingsclaims bezig is. De Harvest of Health-lijn loopt erg goed, maar dat is vooral te danken aan de constante hoge kwaliteit op het gebied van smaak, presentatie, uiterlijk en kleur. Daar richten wij onze communicatie vooral op.’

Gewoon gezond

Wie ook merkt dat claims voor eigenschappen van groenten lastig liggen, is Koppert Cress uit Monster. Het bedrijf pleit voor erkenning van het gezonde karakter van groenten en heeft meerdere initiatieven tot claims ingezet.
Ook marketingbureau Stretch uit Maasdijk, bedenker van het komkommerconcept Q&Me, ziet dat claims lastig liggen. ‘We komen genoeg tuinders tegen die hierover iets willen communiceren’, zegt Maurice Wubben van Stretch. ‘Maar door de wetgeving mag er bijna niks. Een relatie met gezondheid leggen kan dus niet.’
Er is veel onderzoek en bewijsvoering nodig om een gezondheidsclaim wettelijk gedekt te krijgen, geeft hij aan. ‘Dat kost tonnen. Geen teler die erover denkt dat te doen.’
Of er echt veel valt te halen op dit gebied betwijfelt Wubben. ‘Ik zie meer in een verhoging van de consumptie van bestaande groenten en fruit, door betere promotie. Groenten zijn sowieso vaak gezonder dan andere voeding. Dat komt eerder door de stoffen die er niet dan wel in zitten. Groenten bevatten geen of weinig suikers, zouten en vetten.’
Van de route ‘Kas als Apotheek’ is Wubben warm voorstander. ‘Een mooi vergezicht, dat de glastuinbouw op lange termijn iets gaat opleveren. Er is steeds meer aandacht voor slechte stoffen in voeding en vervanging van E-nummers. Alles wijst in de richting van natuurlijke stoffen als alternatief.’ De glastuinbouw moet nog wel veel kennisintensiever worden om die kansen te benutten, stelt hij.