Waterteelt lijkt rijp voor opschaling

Koen van WijkHoewel de teelt op water rijp lijkt voor opschaling in de praktijk, liggen er nog veel vragen en discussiepunten. Dat bleek uit het symposium Hydroponics tijdens Seed meets Technology bij Proeftuin Zwaagdijk.
Opvallend is dat de twee ontwikkelaars van teeltsystemen die aan het woord kwamen uitgaan van een verschillende filosofie. Om weersinvloeden en ziektedruk het hoofd te bieden zet Botman Hydroponics uit Hoorn in op een teeltsysteem met gescheiden regenwaterafvoer. Het Westlandse bedrijf Dry Hydroponics zweert bij een vaste overkapping van het waterteeltsysteem met kassen of folietunnels.
‘Klimaatbeheersing is een must’, stelt productontwikkelaar Maurice van der Knaap, bedenker van het systeem Dry Hydroponics. ‘Als je buiten teelt, loop je het risico een deel van je oogst te verliezen. Een teler die investeert in een teeltsysteem op water kan zich dat niet veroorloven. Bovendien moet je met teelt op water streven naar jaarrond telen. Buiten haal je dat niet in Nederland.’
Dry Hydroponics werkt met tempex teeltdrijvers, waarbij de planten in een perskluitje hoog boven het water staan en de wortels eerst naar het water toe moeten groeien. Bevochtiging in de kas helpt de plant op weg. De drijvers werken isolerend, wat zorgt voor een stabiel en gunstig groeiklimaat, stelt Hydroponics.
Het teeltsysteem van Botman Hydroponics is juist niet isolerend en geschikt voor buiten- en binnenteelt. Het gebruikt drijvende kunststof teeltbakken die het hemelwater apart opvangen en via een putje en buizenstelsel gescheiden afvoeren.
Jan Botman: ‘Mijn verhaal is compleet anders en neemt de buitenteelt als uitgangspunt. Er is wereldwijd een grote vraag naar buiten geteelde sla. Dit is een heel ander product dan kassla.’
Hij stelt dat zijn systeem zo is ontwikkeld dat de ziektedruk onder controle is, anders dan bij systemen met tempex als basis. De teeltbakken zijn van dunwandig UV-werende kunststof en geven de temperatuur door aan het water.
‘Daarmee vergeleken is tempex een storende laag tussen plant en water, waarbij snel condensatie ontstaat. Dat geeft ziektes als microdochium en hagelschotziekte de kans.’ Daarnaast is het materiaal niet goed te reinigen, wat ook bijdraagt aan ziektevorming, volgens Botman. Zijn teeltbakken worden na elke teelt onder hoge druk gereinigd.

Oprolbare mat

In het systeem van Botman wordt het regenwater gebufferd en hergebruikt of afgevoerd als schoon water. Een groot voordeel is dat het regenwater het voedingswater in het bassin niet beïnvloedt of verdunt.
‘Dit systeem voldoet aan de Kaderrichtlijn Water. Het is bovendien overal ter wereld te gebruiken en heel geschikt in droge regio’s’, vertelt Botman. Daarnaast past hij hagelnetten toe als windbreker en tegen schade door hagel en vogels.
Sinds de introductie in 2013 heeft Botman het systeem verder ontwikkeld. Na afloop van het symposium kon het publiek de proefopstellingen van Botman Hydroponics op de Proeftuin met eigen ogen bekijken.
Naast verfijning van het teeltsysteem met onder meer een oprolbare mat voor de zaaifase is het aantal teelten sterk uitgebreid met diverse bladgewassen, maar ook venkel.
‘Ik heb voor de grap zelfs de snijbloem Lisianthus ertussen gezet. De teelt van snijbloemen op water blijkt prima mogelijk, zelfs al op deze slabemesting’, vertelt Botman.

Groentensnijderij

Dat ook de markt oog krijgt voor teelt op water blijkt uit het verhaal van Joyce Schroot van groentensnijderij Hessing Supervers. De snijderij doet momenteel vergelijkingstesten tussen grondteelt en waterteelt voor enkele groenten en kruiden.
‘Wij onderzoeken of de op water geteelde groenten langer houdbaar zijn, of de opbrengst per vierkante meter hoger is en of meermalig oogsten mogelijk is. Ook kijken we of het residu van gewasbeschermingsmiddelen lager is. De uitkomsten worden komende winter bekend.’
Het onderzoek beperkt zich nog tot andijvie, bieslook, Salanova-sla en selderij.