Telers de markt op met bruine bonen

Andere partijen in de bruinebonenketen wachtten waarmee marktleider Hak en de BBTB uit de bus kwamen, voordat ze zelf afspraken maakten met hun marktpartijen. ‘De hele bruinebonenwereld keek daarnaar’, zegt BBTB-secretaris Reggie Buijsse. ‘Nog dezelfde avond van onze ledenvergadering was overal bekend wat wij met Hak waren overeengekomen.’
Maas vult aan: ‘Hak betaalde een fatsoenlijke prijs. De vrije markt volgde die prijs altijd. Dus Hak kocht nooit te duur in.’
De laatste paar jaar verliepen de onderhandelingen moeizamer. De prijs en de betalingstermijnen waren de grootste twistappels. ‘Het rendement moet hoger zijn dan van graan’, stelt Maas. ‘Want de risico’s zijn groter.’
In 2013 kregen de telers bruto 1.135 euro per ton. Gemiddeld levert een hectare 3 ton. Maar de opbrengst fluctueert sterk. Vorig jaar leverde het beste perceel 4.500 kilo per hectare; van het slechtste kwam slechts 700 kilo. Bovendien kan het uitvalpercentage oplopen tot 35 procent, als het weer tijdens de oogst tegenzit.
Van die opbrengst gaan nog de kosten af voor drogen, lezen, schonen en voor het vervoer naar Hak. Hak bood voor 2014 minder dan een euro per kilo. ‘Dat was voor ons onverteerbaar’, zegt Buijsse beslist.
Bovendien moesten de telers gecertificeerd zaaizaad van Limagrain gebruiken. Dat was duurder en volgens de telers was de kwaliteit minder goed dan van het gecertificeerde zaad dat van graanhandel Termont & Thomaes in Biervliet kwam.

Nieuwe rassen

Hak en Limagrain hadden de handen ineengeslagen om nieuwe rassen te ontwikkelen. De telers oordelen daar positief over, maar niet over de financiële kant daarvan. ‘Wij hadden het idee dat we aan dat project moesten meebetalen. Wij willen alleen betalen voor rassen als ze op de markt zijn’, legt de secretaris uit.
‘We moesten een lagere prijs accepteren en hogere eisen’, vervolgt Buijsse. ‘Maar het punt was bereikt waarop we zeiden: ‘Dit kan niet.’’ Daarom scheidden de wegen van Hak en de telersvereniging.
Hak contracteerde voor dit seizoen zijn bruine bonen via CZAV en Termont & Thomaes. CZAV was al enkele jaren beperkt leverancier van het conservenbedrijf. Hak kende Termont & Thomaes, omdat het bedrijf altijd de bruine bonen van de BBTB-telers opsloeg en verwerkte.
De BBTB heeft nu een deal gesloten met het bedrijf. Ook dit jaar gaat de hele oogst erheen, totdat deze aan afnemers is verkocht. ‘Termont & Thomaes is daarin specialist’, legt Maas uit, ‘mede dankzij de BBTB.’
Het Biervlietse bedrijf heeft een bijzondere positie in de bruinebonenketen. Behalve de relatie met de BBTB en het nieuwe contract met Hak contracteert en koopt het bedrijf bonen in van vrije telers in de regio.
De telersvereniging is nu op zoek naar een of meerdere nieuwe afnemers in binnen- of buitenland. Er zijn al gesprekken geweest met partijen, maar de markt is nog afwachtend. Dat is logisch, vindt Buijsse. ‘Potentiële afnemers wachten tot de oogst. Dan weten ze hoe groot de productie is en welke kwaliteit er wordt geoogst. Dat zou ik zelf ook doen.’
De BBTB heeft afnemers veel te bieden, vindt Maas. ‘Wij kunnen een grote hoeveelheid leveren van uniforme kwaliteit. We zijn een stabiele club met een spreiding over heel Zeeuws-Vlaanderen, dus is er weinig risico. Mijn boon is per se niet beter dan van een teler die geen lid is, maar als er de afgelopen jaren wat mis was met bruinen bonen, was dat nooit bij een lid van ons’, beweert de voorzitter.
‘Wij hebben veertig jaar kennis en expertise’, vervolgt Buijsse. ‘Wij zijn geen gelegenheidstelers.’
Waarom hechten de mannen zo aan het gewas? ‘Dit is het beste teeltgebied voor bruine bonen’, verzekert Maas. ‘De grond en het klimaat zijn hier het beste. Er is ook in andere gebieden geprobeerd ze te telen, maar daar werd het gewas niet goed rijp.’

Kuren

Maar het gewas heeft ook kuren. Het heeft een hekel aan een slechte structuur en nat weer en voor firma’s van gewasbeschermingsmiddelen is het vaak niet rendabel om te investeren in middelen voor zo’n klein gewas.
Toch hebben de bestuurders veel vertrouwen in de toekomst. Ze zijn nu actief op zoek naar nieuwe afnemers, bij voorkeur grote partijen. Maar ze zijn ook in gesprek over een erkenning als Erkend Zeeuws Streekproduct. ‘We willen dat op z’n minst onderzoeken’, zegt Buijsse. ‘We denken dan niet aan boerderijverkoop, dat is te kleinschalig, maar zo’n erkenning kan grotere afnemers stimuleren om het op hun potje te zetten.’
Er zijn ook al enkele kleinschalige initiatieven om het product een duwtje in de rug te geven. Vorig jaar heeft de VVV samen met de BBTB een bruinenbonenfietsroute ontwikkeld en nog dit jaar verschijnt een boek met recepten met bruine bonen. ZLTO-medewerker Mariska van Koulil, projectleider van Fish & Chips, en Sabine Verburg van Lekker Regionaal Product, brengen dit tot stand.

Hippe vleesvervanger

De BBTB-bestuurders constateren ook dat bruine bonen meer in de picture komen als hippe vleesvervanger. Dat kan nieuwe kansen bieden. Want nu hebben bruine bonen een wat traditioneel imago, vooral als bestanddeel van chili con carne.
Buiten Nederland zijn weinig landen waar bruine bonen regelmatig op het menu staan. Alleen Zweden en Italië zijn belangrijke afnemers. Zelfs in Engeland, waar witte bonen vast onderdeel zijn van het ontbijt, zijn bruine bonen onbekend.
Maas en Buijsse maken zich nog niet druk over de toekomst. ‘Waarom zouden we?’, vraagt Maas. ‘Het afzetseizoen loopt van de oogst tot mei; het moet nog beginnen. Bovendien is het areaal in 2014 niet gegroeid en de markt is leeg. Dus bij een normale opbrengst gaan die bonen gewoon hun weg in de markt vinden. We moeten nu de beer schieten, voordat we de huid kunnen verkopen.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer