Project Zoet op Zout afgesloten: 'Kom zelf in actie tegen verzilting'

Voldoende zoet water wordt voor de landbouw een steeds grotere uitdaging. Droogte en verzilting liggen op de loer. In het project Zoet op Zout is in de afgelopen vijf jaar in de praktijk onderzocht en getest hoe akkerbouwers over zoet water kunnen blijven beschikken. Aansprekende voorbeelden zijn de aanleg van antiverziltingsdrainage en een ondergrondse waterberging.

Slim kwam drie jaar geleden in contact met Acacia Water, de drijvende kracht achter Zoet op Zout. 'Ze waren op zoek naar een geschikte pilotlocatie om een ondergrondse waterberging aan te leggen. Voor mij een nieuw fenomeen, want tot dat moment had ik eigenlijk alleen over opslag van water in bovengrondse bassins gehoord', zegt hij.

Uit onderzoek bleek dat zijn land uitermate geschikt is voor een ondergrondse berging. 'Je wilt het water zuurstofvrij opslaan in een zandlaag die zowel aan de boven- als onderkant is afgesloten, zodat het niet kan weglopen', licht Slim toe. 'Mijn ondergrond met 14 meter klei, gevolgd door 1 meter veen, een forse zandlaag en vervolgens weer klei voldoet daar volgens de onderzoekers aan.'

Dubbele filtering

De wateropslag is in mei opgeleverd. De akkerbouwer licht toe waar het systeem uit bestaat: 'Van 18 hectare grond is de drainage gekoppeld aan een 1,5 kilometer metende ringleiding die het water niet afvoert naar de sloot, maar via een grote pvc-buis naar een pomphuis brengt.'

Na een proces van dubbele filtering om het water te zuiveren van vervuiling en residuen van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest, wordt het de bodem in geïnfiltreerd. Slim: 'Daar, in de zandlaag op 15 meter diepte, blijft het zoete water zitten totdat ik het nodig heb.'

Inmiddels is zo'n 4.000 kuub water geïnfiltreerd, schat de Groningse ondernemer. Die hoeveelheid moet de komende tijd fors groeien. De totale opvangcapaciteit biedt ruimte aan ruim 50.000 kuub. De ondergrondse opslag is deels gefinancierd vanuit het project Zoet op Zout en deels door Slim zelf. Het is de eerste in zijn soort in Noord-Nederland.

'Onomkeerbaar proces'

De ondernemer is er blij mee. 'We zitten hier in bruinrotgebied, dus beregenen van pootaardappelen is uitgesloten. Bovendien is het beschikbare water inmiddels te zout om te kunnen gebruiken, een onomkeerbaar proces. Als ondernemer moet je dan bereid zijn om in actie te komen en de kansen aan te grijpen die op je pad komen', vindt hij.

'Ik verwacht dat we komend voorjaar voor het eerst van de berging kunnen profiteren', zegt de akkerbouwer. 'Dan moeten we voldoende zoet water hebben gebufferd om het zoute water in de bodem te verdringen, zodat er een mooie zoetwaterbel ontstaat.'