Wisselende reacties uit agrarisch werkveld op miljoenennota

LTO Nederland-voorzitter Ger Koopmans roept het demissionaire kabinet en de Tweede Kamer op om in de begroting vast te houden aan de afgesproken ambities uit het regeerakkoord. Waarmee ze boeren en tuinders financiële ruimte geven om te blijven ondernemen, te verduurzamen en het familiebedrijf door te geven aan volgende generaties.

'Alleen met een toekomstbestendige landbouw die stevig in de samenleving verankerd is, blijft Nederland verzekerd van voedselzekerheid, een groen landschap en een leefbaar platteland', stelt Koopmans.

De LTO-voorzitter hoopt dat de stikstofplannen van het demissionaire kabinet geen verdere vertraging oplopen. De Tweede Kamer dreigt volgende week de stikstofaanpak en andere landbouwonderwerpen van demissionair landbouwminister Femke Wiersma controversieel te verklaren.

Vertraging schaadt de boer

'Het zou onverantwoord zijn als de Tweede Kamer de voortgang op stikstof, dierwaardige veehouderij en mest nu blokkeert. Elke vertraging schaadt niet alleen onze boeren, maar onze hele economie en samenleving', aldus Koopmans.

Glastuinbouw Nederland is verheugd met de inzet in de landbouwbegroting op de ontwikkeling van robotica in de land- en tuinbouw. Zo krijgt het innovatieprogramma 'Robots naar de boerenpraktijk' meer steun. 'Zo'n impuls brengt de verwezenlijking van onze ambitie om grotendeels geautomatiseerd te telen een stap dichterbij', zegt voorzitter Adri Bom-Lemstra.

De glastuinbouw verkent momenteel de mogelijkheden van een convenant met het Rijk om digitalisering, automatisering en kunstmatige intelligentie gezamenlijk te versnellen. De door het kabinet aangekondigde impuls voor robotisering komt volgens Bom-Lemstra dan ook als geroepen.

Huisvesting op eigen erf

Arbeidsmigranten blijven nog lange tijd nodig in de teelt van groenten, fruit, bloemen en planten. 'In dat kader is het positief dat het kabinet inzet op meer ruimte voor huisvesting van arbeidsmigranten op het eigen erf. Dat ontlast woonkernen en het gebeurt op basis van duidelijke kwaliteitsnormen', geeft de Glastuinbouw Nederland-voorzitter aan.

In de begrotingsplannen van het kabinet mist Bom-Lemstra aandacht voor de problemen rond energie. 'Voor glastuinders dreigt de energierekening de pan uit te rijzen, wat een rem zet op de energietransitie en het verdienvermogen van ondernemers.'

Na het verhogen van de energiebelasting per 1 januari 2025 dreigt het kabinet de energierekening voor glastuinders opnieuw op te krikken. Dit wil ze doen door de sector op te nemen in het CO2-emissierechtensysteem ETS-2 en de bijmengverplichting groen gas per 1 januari 2027.

Investeringsruimte verdampt

Bom-Lemstra verzet zich ferm tegen dit plan. 'We hebben immers al ons eigen CO2-sectorsysteem. Door de kabinetsplannen verdampt niet alleen alle investeringsruimte voor verduurzaming, maar we prijzen onszelf in Europa daarmee ook de markt uit.'

Het kabinet heeft beloofd de glastuinbouw volledig te compenseren voor alle extra lasten van ETS-2 en de bijmengverplichting groen gas. Toch heeft Bom-Lemstra daar geen vertrouwen in. De voorstellen daarvoor noemt ze 'te weinig, te onzeker en te complex'.

Daarnaast wijst de voorzitter van de belangenbehartiger erop dat veel telers de komende jaren helemaal niet kunnen verduurzamen. Dit komt door netcongestie, het aanhoudende stikstofprobleem en het wegvallen van CO2 uit de industrie voor gebruik in kassen voor de plantengroei. Ze benadrukt daarom dat het kabinet de randvoorwaarden voor energieverduurzaming op orde moet brengen. 'Alleen dan kunnen telers echt vergroenen.'

Korting op basistoeslag voorkomen

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) verwelkomt het extra budget voor de ecoregeling van het GLB in de landbouwbegroting. Dit voorkomt een korting op de basistoeslag. Ook is de NAV positief over het versterken van de positie van de boer in de keten en de inzet op het vergroten van de vraag naar biologische producten.

Verder zet de minister in op verdere verduurzaming van gewasbescherming, waarbij zij het oordeel van het Ctgb en EFSA volgt. 'In dit dossier missen wij een plan om te voorkomen dat elke gemeente en provincie haar eigen regels maakt over spuitvrije zones, wat in feite teeltvrije zones zijn. Deze dreigen een enorm areaalverlies in de akkerbouw te veroorzaken en een landelijke richtlijn is wat de NAV betreft dringend gewenst', aldus de vakbond.

De NAV betreurt het schrappen van de herinvoering van rode diesel. Wel is de vakbond positief over de jaarlijkse grote bijdrage aan agrarisch natuurbeheer en de extra gelden voor het toekomstbestendig maken van boerenbedrijven, innovatie, scholing en kennisdeling. 'Concluderend zien we een begroting die zowel inzet op natuurbehoud en -herstel als op behoud en het toekomstbestendig maken van de voedselproductie. De NAV vindt dat er een goede balans is gevonden.'