'Nieuwe' ziekte Stolbur dreigt voor pootaardappelen

Nieuws Akkerbouw Job Hiddink 22 aug 2025 om 15:01uur

Keuringsdienst NAK bereidt zich sinds juni voor op de mogelijke komst van de gewasziekte Stolbur in pootaardappelen. Aanleiding hiervoor zijn signalen uit buurlanden dat Stolbur zich steeds verder verspreidt. In Nederlandse suikerbieten is de ziekte al aangetroffen.

%27Nieuwe%27+ziekte+Stolbur+dreigt+voor+pootaardappelen

Stolbur wordt veroorzaakt door de bacterie Candidatus Phytoplasma solani, een specifiek soort fytoplasma. NAK heeft inmiddels de eerste fytoplasmabesmetting vastgesteld in pootgoed, maar een besmetting van Stolbur is tot dusver nog niet gevonden.

Stolbur toont zich in misvorming van blad en stengels, knijpen in de kop, vorming van luchtknollen, witte stengelvoet en kralende, slappe en/of rubberachtige knollen. De symptomen van een Stolbur-besmetting zijn volgens NAK niet te onderscheiden van symptomen van besmettingen met andere fytoplasma's. Candidatus Phytoplasma solani wordt verspreid door de vector glasvleugelcicaden. Partijen met Candidatus Phytoplasma solan worden afgekeurd.

Toenemende vectorendruk

Volgens NAK is het fytoplasma sterk aan het optrekken in buurlanden door de toenemende vectorendruk. Doordat het steeds warmer wordt, hebben glasvleugelcicaden een grotere overlevingskans. Bieteninstituut IRS trof in juni de eerste vondsten aan van Syndrome Bassess Richesses (SBR), een vergelijkbare ziekte. Dit laat zien dat deze vectoren en ziekteverwekkers in Nederland aanwezig zijn.

Volgens de keuringsdienst is het nu zaak uitgebreid te monitoren om een goed beeld te krijgen van het voorkomen en verspreiden van glasvleugelcicaden. Sinds juni worden vangbakken en zuigvallen die voor bladluismonitoring worden ingezet, ook gecontroleerd op cidaden. Vanwege de diversiteit van aangetroffen soorten cicaden wordt momenteel onderzocht hoe relevante soorten kunnen worden gedetermineerd.

• Lees ook: Akkerbouwers moeten waakzaam zijn voor nieuwe bietenziekten

Verder heeft NAK bij de veldkeuring gekeken naar aardappelplanten met Stolbur-symptomen. Deze planten worden geanalyseerd in het diagnostisch laboratorium. Tot dusver is er in de zieke planten nog geen Candidatus Phytoplasma solani aangetroffen.

Volgens de wetgeving is NAK verplicht alle partijen af te keuren die besmet zijn met Candidatus Phytoplasma solani. Omdat er wel andere fytoplasmabesmettingen zijn gevonden, gaat de keuringsdienst met de adviesraad en de vaste commissies een wijzigingsvoorstel bespreken. In dit voorstel zet NAK stappen in het proces om het keuringssysteem aan te passen over hoe om te gaan met niet op Europees niveau gereguleerde fytoplasmabesmettingen.