Helft arbeidsmigranten op platteland woont na zes jaar nog in Nederland

Dat meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van een onderzoek. Aanleiding voor het onderzoek is de toename van arbeidsmigratie vanuit de Europese Unie (EU), ook op het platteland. Ongeveer een kwart van hen vestigt zich op het platteland. Het PBL wijst in dit verband bijvoorbeeld op tuinbouwgemeenten als Westland, Horst aan de Maas en Midden-Delfland die veel tijdelijke arbeidsmigranten aantrekken.

De arbeidsmigranten die zich in de laatste twee decennia in plattelandsregio's hebben gevestigd, kwamen voornamelijk uit Midden- en Oost-Europese EU-landen: acht op de tien zijn in die landen geboren. Zij gaan vaak werken in de land- of tuinbouw, logistiek, slachterijen of productiewerk. Ongeveer de helft deed dat via een uitzendbureau.

Uitdagingen

Voor de gemeenten brengt dit maatschappelijke en ruimtelijke uitdagingen met zich mee, vooral op het gebied van huisvesting. Anders dan in de steden zijn de plattelandsgemeenten die te maken hebben met migratiestromen vaak klein. Ze liggen vaker verder weg van voorzieningen en hebben een eenzijdiger banenmarkt. Bovendien zijn kleinere gemeenten lang niet altijd toegerust voor de opgaven rond migranten. Arbeidsmigranten op het platteland hebben vaak lagere inkomens, werken als uitzendkracht en delen een woning met anderen.

Uit het PBL-onderzoek blijkt dat van de 61.500 EU-arbeidsmigranten die tussen 2011 en 2017 arriveerden en op het platteland gingen wonen, zes jaar later ongeveer de helft nog in Nederland verbleef. Zes op de tien van hen woonden op dat moment nog steeds op het platteland. De rest verhuisde naar meer verstedelijkt gebied.

Positie verbeterd

De positie van arbeidsmigranten die op het platteland zijn gaan wonen, verbetert als ze langer blijven, zagen de onderzoekers in de zes jaar die ze onder de loep namen. Het aandeel zeer lage inkomens nam af. Mensen vonden vaker werk buiten de uitzendbranche en konden de gedeelde woonruimtes verruilen voor de reguliere woningmarkt, soms samenwonend met een partner en met kinderen.

De huisvesting van arbeidsmigranten vormt daardoor een dubbele uitdaging op het platteland: er is behoefte aan zowel tijdelijke woonruimte voor wie kort blijft als aan gewone (huur)woningen voor arbeidsmigranten die zich permanent willen vestigen. Tegelijkertijd zijn er betaalbare woningen nodig, omdat veel arbeidsmigranten laag worden betaald. De grote toestroom zet de toch al krappe woningmarkt verder onder druk, wat niet alleen migranten treft, maar ook lokale starters en andere inwoners.

Tijdelijk

'Bij het vinden van oplossingen voor huisvesting kijken gemeenten vooral naar wat tijdelijke migranten nodig hebben, terwijl veel mensen zich hier voor langere tijd vestigen', stelt PBL-onderzoeker Dorien Manting, hoofdauteur van het rapport 'Wie komt, wie blijft, wie vertrekt?'.

'Het is niet zo dat arbeidsmigranten uit het midden en oosten van de EU hier alleen maar kort wonen en werken', zegt Manting. 'Naast het ontwikkelen van tijdelijke huisvesting, vaak buiten de bebouwde kom, zou het beleid ook rekening moeten houden met de vraag van lang verblijvende arbeidsmigranten naar woningen in de reguliere woningmarkt binnen de bebouwde kom.'