Minder subsidie ecoregeling door budgetoverschrijding, NAJK en LTO willen gesprek

Dit blijkt uit de eerste resultaten van de Gecombineerde opgave, die tussen maart en mei door bijna 53.000 boeren is ingevuld. De grote animo voor de ecoregeling, onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), toont volgens het ministerie van LVVN 'de bereidheid van landbouwers om stappen te zetten in de verduurzaming'.

Tegelijkertijd leidt dit succes tot een financieel probleem. Om de tekorten op te vangen, wordt budget verschoven van de basisinkomenssteun naar de ecoregeling. Hierdoor daalt de basispremie per hectare naar het minimale niveau van 158 euro. Toch is dit niet voldoende om de volledige vergoedingen voor de ecoregeling te garanderen. De tarieven voor de duurzaamheidsprestaties (goud, zilver en brons) kunnen hierdoor tot 10 procent lager uitvallen dan de toegezegde 200, 100 en 60 euro per hectare.

Het ministerie benadrukt dat de cijfers nog voorlopig zijn. Landbouwers kunnen hun aanvraag tot 15 oktober wijzigen, waardoor de uiteindelijke budgetoverschrijding lager kan uitvallen. Toch wordt erkend dat dit 'geen prettige boodschap' is voor de deelnemers. Voor 2026 is inmiddels 50 miljoen euro extra toegezegd om de tarieven stabiel te houden en boeren vertrouwen te geven.

Minder boeren, meer adviseurs

Het totaalaantal landbouwers dat de Gecombineerde opgave heeft ingediend daalde licht naar 52.884, een trend die al langer zichtbaar is. Wat zorgen baart, is de toegenomen complexiteit van de aanvraag. Steeds meer boeren zien zich genoodzaakt een adviseur in te schakelen vanwege ingewikkelde regels rondom bufferstroken, landschapselementen en eco-activiteiten. 'De norm dient wat mij betreft te zijn dat landbouwers zelfstandig de opgave kunnen doen,' aldus de minister in een Kamerbrief.

Uit de Kamerbrief blijkt verder dat het areaal blijvend grasland in Nederland licht is toegenomen. Tussen 2023 en 2024 groeide het aandeel van 42,33 procent naar 42,68 procent van de totale landbouwgrond. Dit is deels te verklaren doordat het totale areaal bouwland is afgenomen.

Tot slot heeft Nederland bij de Europese Commissie wijzigingen voorgesteld voor het Nationaal Strategisch Plan (NSP). Deze aanpassingen moeten vanaf 2026 zorgen voor meer voorspelbaarheid in de subsidies en een betere uitvoering van regelingen voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer.

'Achteraf korten niet terecht'

LTO vindt dat de betalingen per hectare voor de ecoregeling gehandhaafd moeten blijven. 'Boeren hebben daar in hun bedrijfsvoering rekening mee gehouden. Achteraf korten is volgens de organisatie niet terecht.

De belangenbehartiger dringt er bij de minister op aan om alternatieven te zoeken om de ecobetalingen te handhaven op 60, 100 en 200 euro per hectare voor respectievelijk brons, zilver en goud. LTO wil graag in gesprek gaan met de landbouwminister om daar gezamenlijk oplossingen voor te zoeken.

Ook het NAJK wil hierover in gesprek gaan. De jongerenorganisatie is boos over deze gang van zaken. Herhaaldelijk heeft zij het ministerie gewaarschuwd voor het gevaar van de opzet van de huidige regeling en bijbehorende communicatie. Daarbij heeft NAJK ook voorstellen aangedragen om deze situatie te voorkomen.

'Onbetrouwbare partner'

'Jonge boeren en tuinders willen graag bijdragen aan de verduurzaming van de landbouw, maar dit is alleen mogelijk wanneer de overheid zich opstelt als een betrouwbare partner en vooraf duidelijk is welke waarde wordt toegekend aan de inspanningen die door een boer worden geleverd', aldus Gerben Boom, portefeuillehouder internationaal.

Komende week gaat het NAJK met het ministerie in gesprek over het vervolg van het huidige GLB-jaar en dat van volgend jaar.