Mais in gras zonder gewasbescherming goed mogelijk

Bij het onderzoek werd mais ingezaaid in grasland. Dit is volgens onderzoeker Joachim Deru belangrijk voor het bodemleven. 'Bij het ploegen leggen veel regenwormen het loodje. Terwijl wormen ervoor zorgen dat de grond luchtig blijft, vooral in de bovenste lagen. Hierdoor kunnen planten beter wortelen en kan water beter infiltreren in de bodem. Daarnaast spelen wormen een belangrijke rol bij het vrijmaken van nutriënten voor de planten.'

In een eerdere studie van het Louis Bolk Instituut werd mais ingezaaid in permanent grasland. Water infiltreerde veel sneller en het aantal wormen lag zelfs vier keer zo hoog als op de controlevelden waar wel werd geploegd.

In het onderzoek zijn verschillende soorten niet-kerende grondbewerking uitgetest in een proefveld in Drenthe waar gras stond. In een van de proefopstellingen werd als controle alleen gespoten met gewasbeschermingsmiddelen. Op andere proefvelden werd de grond gemulcht, waarbij de graszode werd gemengd met de bovenste bodemlaag van zo'n 4 centimeter.

Onkruidbestrijding volgde later in het seizoen, mechanisch – via wiedeggen en aanaarden – of met gewasbescherming. Bij een andere versie van die de laatste behandeling werd een strook gras van ongeveer 15 centimeter gespaard. 'Daardoor houd je permanente begroeiing onder de mais. Dat is een mooi systeem waarbij je een soort vluchtstrook voor regenwormen en insecten creëert', stelt Deru.

Ongunstig, maar nog steeds beter

De resultaten zijn veelbelovend. Het aantal regenwormen lag aanzienlijk hoger in de proefvelden waar een strook gras bleef staan, vergeleken met de velden die volledig werden gemulcht. Deru: 'Mechanisch wieden blijkt dus ongunstig voor regenwormen, maar is nog steeds beter voor de wormen dan het hele veld mulchen. En dat terwijl de opbrengst maar een fractie lager uitviel wanneer je stroken gras liet staan.'

Het hebben van permanente onderbegroeiing, zoals gras, heeft volgens de onderzoeker diverse voordelen. 'Het telen van een eenjarig gewas als mais is heel intensief voor de bodem. Maar door onderbegroeiing te laten staan en niet te ploegen, simuleer je de positieve eigenschappen van permanent grasland voor de bodem. Je kunt zo veel ecosysteemdiensten behouden.'

Zo wordt organische stof geleidelijker afgebroken, in balans met de opbouw. De bodemstructuur verbetert ook, waardoor water sneller kan worden opgenomen. 'Je zou kunnen zeggen dat we de maisteelt een permanent karakter geven en zo een beetje de kant van agroforestry opduwen. De mix van langjarige en eenjarige gewassen is bij die teelt een belangrijk uitgangspunt', legt Deru uit.

Concurrentie voor mais

Maar aan een systeem zonder ploegen en chemische onkruidverdelgers kleven ook nadelen. Boeren moeten regelmatig onkruid bestrijden of het gras tussen de mais maaien. Het gras en onkruid mogen namelijk niet te veel concurreren met de mais. Het Louis Bolk Instituut onderzoekt welke technieken hiervoor het beste werken en of robotisering een oplossing is.

Om mais in grasland zonder ploegen te kunnen zaaien is bovendien een speciale strokenfrees nodig, ontwikkeld door Henk Pol. 'Voor de boeren mag de prijs niet te hoog zijn. Zij willen een systeem dat niet al te bewerkelijk is en zoeken vooral naar opbrengstzekerheid. Er zijn dus nog wat hobbels te nemen, maar ons onderzoek laat zien dat de teelt veel duurzamer kan', besluit Deru.