'Juridische alertheid is in de handel wel op zijn plaats'

In de handel wordt namelijk niet altijd goed nagedacht over de juridische basis en gevolgen van een transactie. Nu moet ik eerlijk toegeven dat juristen het soms onnodig ingewikkeld kunnen maken, maar enige juridische alertheid is in de handel wel op zijn plaats.

Ik schreef een paar jaar geleden in een juridisch vakblad bijvoorbeeld een artikel over de handel in 'stikstofrechten'. Handelaren waren druk bezig om stikstofrechten van agrarisch ondernemers op te 'kopen' en aan andere ondernemers en bedrijven te 'verkopen'. Ik kwam erachter dat stikstofrechten helemaal niet bestaan en er dus geen sprake is van (ver)koop.

Wat eigenlijk gebeurt, is dat je een stopper vraagt om zijn of haar stikstofruimte in te trekken ten gunste van een starter of uitbreider. En daar wordt voor betaald. Toch zag ik koopcontracten voorbijkomen die sterk leken op koopcontracten voor onroerend goed. Erg onverstandig.

Laatst kwam ik ook een interessante zaak tegen. Over de 'verkoop' en taxatie van pachtrechten. Het ging in deze zaak om de verkoop van een melkveebedrijf, inclusief de voortzetting van de pacht van 35 hectare. De grond in pacht wordt op bijna 1 miljoen euro getaxeerd en daar betaalt de koper ook voor aan de verkoper.

Een tijd later laat de koper, die dan al op zijn nieuwe melkveebedrijf actief is, opnieuw een taxatie verrichten voor een nieuwe financiering. Deze taxateur waardeert de pachtrechten echter op nihil. De partijen raakten daarop verwikkeld in een procedure over of de verkoper het geld voor de pachtrechten moet terugbetalen en of de eerste taxateur zijn werk wel of niet goed heeft gedaan.

Medewerking nodig

Wat wordt juridisch eigenlijk afgesproken als je pachtrechten 'verkoopt'? Omdat je de medewerking van de verpachter nodig heb voor het overzetten van de pachtovereenkomst, spreek je eigenlijk af dat de oude pachter meewerkt aan het verzoek aan de verpachter om de pachtovereenkomst over te laten gaan op de nieuwe pachter.

De tuchtrechter oordeelde dat een taxateur heel voorzichtig moet zijn om daar een bedrag aan te koppelen en dat het juridisch niet een sterk recht oplevert. Handel in iets wat je niet vast kunt pakken, kan dus wel. Maar je goed laten informeren en duidelijke contracten zijn daarbij wel zo verstandig.