Akkerbouwers breiden uit met slimme kavelruil

Buiten is het guur. Vader en zoon doen een bakkie in de provisorische kantine in een container op het erf om op te warmen. In de schuur is het even rustig. Het sorteerwerk van het pootgoed deze winter is al voor twee derde klaar, maar er zijn nog genoeg andere dingen te doen op de nieuwe locatie. 'Alleen maar mooi', glundert Niels Kistemaker. 'We kunnen hier echt weer vooruit, ook vanwege de enorme ruimte die in de bedrijfsgebouwen zit.'

Op het bestaande bedrijf in de dorpskern zaten de ondernemers aan hun plafond. De uitbreiding van een nieuwe bewaarschuur zou geen ideale optie zijn, stelt Johan Kistemaker. 'We zitten daar redelijk ingeklemd tussen de bestaande bebouwing, het is relatief krap, zeker qua landbouwverkeer. Daarbij is de huiskavel in het verleden al eens doorsneden bij de aanleg van een kanaal. Voor de veldkavel die daarmee is ontstaan, moeten we dus veel verkeersbewegingen maken. Zodoende stonden we wel open voor alternatieven.'

De uiteindelijke aankoop van het akkerbouwbedrijf kwam op een bijzondere manier tot stand. De familie kende de eigenaar en had opgevangen dat die wilde stoppen. Niels Kistemaker: 'Ik ben op hem afgestapt om te zeggen dat we interesse hadden. Eerst was er nog een andere gegadigde. Maar toen de deal niet rond kwam, heb ik nog eens geïnformeerd.'

In de gesprekken met de makelaar wordt Kistemaker geattendeerd op kavelruilorganisatie Stivas. 'Zo zouden we een deel van onze gronden kunnen inbrengen in een bredere transactie. We hadden allebei weleens van Stivas gehoord, maar hadden niet precies scherp wat die voor ons zou kunnen betekenen. Dat bleek dus heel veel te zijn', blikt hij terug.

Door een veldkavel in te brengen en een perceel achter het nieuwe akkerbouwbedrijf, werd de aankoop van het bedrijf aan de andere kant van Kolhorn beter behapbaar. 'Het was een behoorlijk complex proces. Ook financieel', vertelt Kistemaker. Zijn vader knikt: 'Ik moet toegeven dat ik er soms slecht van heb geslapen. Als opvolger bepaalt Niels de koers van het bedrijf. Uiteindelijk gaat hij er straks verder mee. Maar spannend was het zeker.'

De begeleiding door Stivas heeft zeker geholpen om het overzicht te bewaren, stelt Kistemaker. 'Medewerker Monique van Peperstraten heeft veel vaker met dit bijltje gehakt. Ze weet wat mogelijk is en welke voordelen zijn te halen. Daarbij is ze menselijk en onafhankelijk naar alle partijen toe. Bij een vrijwillige kavelruil hebben alle deelnemers voordeel. Dat is ook het mooie.'

Subsidieregeling

Behalve fiscale voordelen qua overdracht en notariskosten, is de subsidieregeling voor grondverbeteringswerkzaamheden een minstens zo groot pluspunt. Johan Kistemaker: 'We hebben de percelen opnieuw laten draineren en kilveren. Loonbedrijf Jimmink heeft dat verzorgd.' Zijn zoon lacht: 'We stuitten op een soort schelpenbank. Bij het egaliseren van het land konden we die mooi gebruiken als perfecte ondergrond voor de drainagebuizen.'

De ondernemers zijn nog steeds zichtbaar verguld met de uitkomst. Vanaf het strakke betonnen kavelpad stapt Niels Kistemaker het land in. Een hand fijn zand vol schelpen laat de mooie bijvangst op het perceel zien. 'Dit is geweldig goed om water door te laten. Dat is van groot belang met de steeds intensievere buien van de laatste jaren, om te zorgen dat de gewassen geen waterschade oplopen.'

Al met al hebben de akkerbouwers een behoorlijk grote stap vooruit gemaakt. 'Maar dat moeten we met onze oogsten natuurlijk wel weer weten terug te verdienen. De uitgangspositie is in elk geval goed', stelt Kistemaker.

Met de vorige gebruikers hebben de Kistemakers nog altijd goed contact. 'Het eerste jaar deden we al het sorteerwerk samen om de nieuwe bewaarschuur te leren kennen. De eerdere eigenaar en grondlegger van het bedrijf, maar ook latere gebruikers, komen hier elke dinsdag op de koffie. Een vaste reünie, die aantoont dat de ruil in goede harmonie is verlopen', vertelt Johan Kistemaker. 'Ze gunnen het ons en zijn blij dat het bedrijf zo operationeel blijft', vervolgt zijn zoon.

De inboedel is deels overgenomen. Behalve de sorteer- en verwerkingsmachine, gaat het om een grote hoeveelheid kuubskisten. Niels Kistemaker: 'De grap is dat een deel zelfs de naam Kistemaker draagt. Die heeft hier ook nog geboerd. Het is geen familie, maar misschien illustratief dat het zo moest zijn.'

De schuren op het bestaande bedrijf worden grotendeels verhuurd. 'Al onze sorteerwerkzaamheden, maar ook het machinepark, staan op de nieuwe locatie. Dat maakt dat er ook veel minder landbouwverkeer door het dorp hoeft. Nog een mooie bijkomstigheid van deze kavelruil.'