Roep om stop op geitenhouderijen, BBB noemt onderzoek 'beperkt'

Tweede Kamerlid Thom van Campen vindt het goed dat het kabinet de Gezondheidsraad om advies heeft gevraagd, maar snapt niet dat dit pas na de zomer komt. 'Waarom moet dat zo lang duren?' De VVD'er wil binnen een maand een spoedadvies dat antwoord geeft op de vraag of extra maatregelen nodig zijn. In de tussentijd moet de sector wat hem betreft een pas op de plaats maken.

Ook op de langere termijn wil Van Campen een rem zetten op de toename van het aantal geiten dat in Nederland wordt gehouden. Als het aan hem ligt, wordt ook voor deze categorie een systeem van dierrechten ingevoerd. 'Het is krankzinnig dat dit nog niet het geval is.'

Van Campen wil van landbouwminister Femke Wiersma graag dezelfde 'scherpte' zien als die zij volgens hem toonde toen onlangs in Duitsland mond-en-klauwzeer (MKZ) uitbrak. Toen nam de BBB-bewindsvrouw direct maatregelen om te voorkomen dat de ziekte zich ook in Nederland kon verspreiden.

Schril contrast

Ook Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) vindt de reactie van Wiersma op het RIVM-rapport 'in schril contrast' staan met de 'hysterie' rond MKZ, dat uiteindelijk in Nederland niet werd aangetroffen. Zij wijst erop dat dit al het zoveelste onderzoek is dat een verband legt tussen longziektes en intensieve geitenhouderijen.

BBB-leider Caroline van der Plas stelt dat het onderzoek 'met hangen en wurgen' een correlatie heeft aangetoond tussen longontstekingen en geitenhouderijen, maar geen oorzakelijk verband. Dat omwonenden van deze boerderijen vaker ziek worden kan ook toeval zijn, denkt zij. Dat geitenboeren verantwoordelijk worden gehouden vindt de voorvrouw van de boerenpartij 'niet te filmen'.

Van der Plas suggereerde tijdens een Kamerdebat dat er een 'schijnverband' is, maar zorgminister Fleur Agema (PVV) wees haar terecht: 'er is een sterk verband, elf jaar lang, tussen wonen bij een geitenhouderij en longontstekingen'.

Beperkte groep patiënten

Van der Plas wees in haar betoog vooral op de beperkte groep patiënten die deelnam aan een RIVM-onderzoek naar gezondheidsrisico's rond geitenhouderijen. Agema legde uit dat dit vooral kwam doordat de studie gehouden werd tijdens de coronapandemie. Huisartsen waren overbelast en hadden geen tijd voor extra onderzoek. Dat deelnemers daardoor moeilijk te vinden waren, wil niet zeggen dat ze er niet waren, aldus de minister.

Agema benadrukte ook dat er een afstandsrelatie is. Hoe dichter iemand bij een geitenhouderij woont, hoe groter het risico. 'Het kan eigenlijk niet feitelijker dan dit.' In totaal lopen volgens het RIVM 1,5 miljoen mensen een verhoogd risico omdat zij in de buurt van een van de 455 geitenbedrijven wonen. Duizenden mensen worden ziek, van wie er tientallen overlijden. 'Dat is best fors voor zo'n kleine sector', aldus de minister.

Het kabinet heeft de Gezondheidsraad gevraagd om nog dit jaar te adviseren over eventuele maatregelen. Op aandringen van onder meer de VVD gaat Agema vragen of dat ook sneller kan. Maar het moet wel zorgvuldig, benadrukte zij. 'Dat neemt de tijd die het nodig heeft.'

Agema zei ook dat er geen verschil van mening is tussen haar en landbouwminister Femke Wiersma (BBB), wel een 'verschil van invalshoek'. Zelf kijkt zij meer naar de volksgezondheid, Wiersma naar het belang van boeren en hun gezinnen. 'Maar we hebben allebei oog voor de andere kant', benadrukte zij. 'Er ligt nu een koers die volgens ons beiden verstandig is.'

Geen draconische maatregelen

Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) wil geen 'verdere draconische maatregelen' nemen, voordat de Gezondheidsraad advies heeft uitgebracht. Zij ziet dan ook niks in het voorstel van de VVD om meteen een landelijk verbod in te stellen op nieuwbouw of uitbreiding van geitenstallen. Net als zorgminister Fleur Agema benadrukt Wiersma dat zij het RIVM-rapport 'superserieus' neemt. Maar een stop op geitenhouderijen is een zaak van de provincies, niet van het kabinet, benadrukt zij.

Het kabinet heeft de provincies waar al een moratorium op de geitenhouderij van kracht is wel gevraagd dat zo te laten, totdat het gevraagde advies er is. Een landelijke maatregel gaat Wiersma nog te ver. 'Dat is nu niet aan de orde.'