'Laten we in 2025 iets flexibeler van geest worden'

Zo aan het einde van het jaar is dat een mooie en hoopvolle gedachte om uit te spreken als wens voor 2025. Maar de realiteit is anders. We zien in Nederland politieke verdeeldheid en beleid dat is vastgelopen. De oplopende spanningen in het Midden-Oosten en het terugtrekken en protectionisme van grootmachten creëren een gevoel van geopolitieke instabiliteit. En in Europa zien we dat de aandacht voor verduurzaming en vergroening aan het verschuiven is.

Dit alles brengt een grote mate van onzekerheid met zich mee. Is het daadwerkelijk zo dat een fikse cyberaanval het Nederlandse energienetwerk kan platleggen? Hoe bestendig zijn fiscale regelingen voor investeringen op het gebied van verduurzaming? En wordt het budget van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid omlaag bijgesteld als gevolg van het moeten halen van de norm van 2 procent voor defensie in de NAVO?

Wellicht geen vrolijke gedachte. Tegelijkertijd moeten we realistisch zijn. De zekerheid die in het verschiet ligt, is dat we een tijd van onzekerheid tegemoet gaan. Onzekerheid vraagt om flexibiliteit en om aanpassingsvermogen, zowel in onze bedrijfsvoering als in onze geest.

Dat laatste zou ik voor 2025 willen wensen en hopen. Dat we, en daar bedoel ik de hele samenleving mee, in 2025 iets flexibeler van geest worden. Dat iedereen wat meer uit zijn schuttersputje tevoorschijn komt, minder de polarisatie opzoekt en wat meer bereid is om het compromis te zoeken. De kersttijd is een periode van hoop.