'Uiteindelijk is alles mest'

Ga maar na. Een groot deel van mijn praktijk betreft bijstand bij controles door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Veel van deze controles gaan over de mestboekhouding, zoals gebruiksnormen, derogatie of productierechten. Vorige week had ik twee zittingen over het fosfaatreductieplan, ook weer mest.

Verder adviseer ik over contracten voor de handel in stikstofruimte. Ook dat komt uiteindelijk voornamelijk voort uit het mestvraagstuk.

Ik denk dat je dat, buiten mijn praktijk om, breder kunt trekken naar de landbouw en vooral de veehouderij. Een groot deel van de agrarisch politieke discussies komt voort uit mestvraagstukken. De belangen zijn daarbij aanzienlijk. Denk alleen al aan het belang van derogatie.

Ook als het in de rechtszaal over mest gaat, zijn de belangen vaak groot. Wie bijvoorbeeld wordt verweten dat hij de fout ingaat met de mestboekhouding, heeft al snel een boete van vele duizenden of zelfs tienduizenden euro’s aan de broek hangen. Ook een tekort aan productierechten kan flink in de papieren lopen, als daarop wordt gehandhaafd.

Het mestbeleid kent veel protocollen en standaardbrieven. Zo staan bijvoorbeeld de boetebedragen voor het overschrijden van de gebruiksnormen in de wet en is het voor de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) vaak een kwestie van een tabel nakijken om de hoogte van de boete te bepalen. Dat werkt efficiënt, maar niet iedereen past in een mal.

De gevallen die ik op mijn bureau krijg zijn vaak niet standaard, maar worden wel als standaard behandeld. De rechter dringt er steeds meer op aan dat RVO mestzaken meer op individueel niveau behandelt. Zo oordeelde de rechter medio dit jaar dat de rijksdienst in principe altijd naar de financiële situatie van een boer moet kijken om te beoordelen of een boete nog wel valt op te brengen.

Onjuiste aannames

Daarnaast wil RVO nog weleens uitglijden over de complexiteit van mestdossiers. De NVWA controleert boeren op de mestboekhouding en rapporteert aan RVO. Vervolgens bepaalt RVO of er een sanctie moet worden opgelegd. Als een mestboekhouding niet helemaal compleet is of niet aansluit bij hoe het echt is gegaan, kan de rijksdienst van onjuiste aannames uitgaan.

Het is een kunst om RVO van je gelijk te overtuigen, maar wie zijn dossier goed op orde krijgt, maakt goede kansen. Laat je niet onterecht in een mal drukken.