WUR: geen trend in opbouw organische stof

Voor het onderzoek wordt het bedrijvennetwerk bodemmetingen gevolgd met daarin 16 akkerbouwers en 32 percelen. Het betreft 20 klei-, 10 zand- en 2 lössgronden. Volgens WUR-onderzoeker Wieke Vervuurt lukte het de meeste telers in 2019 de organischestofbalans op hun percelen op peil te houden.
Over tien jaar gezien is het beeld genuanceerder. 'De verschillen tussen percelen en jaren zijn groot', analyseerde Vervuurt op de Aardappeldemodag in Westmaas.

Om per perceel in kaart te brengen hoe het organischestofgehalte door de jaren verandert, keek de WUR-onderzoeker vooral naar de aanvoer van organische stof. Deelnemers van het bedrijvennetwerk voerden in 2010-2019 zo'n 2.500 kilo effectieve organische stof (EOS) per hectare per jaar aan. Dat is de hoeveelheid organische stof die na één jaar nog aanwezig is. Daarvan kwam 46 procent uit gewasresten, 44 procent uit organische mest en 10 procent uit groenbemesters. Op een Oost-Brabants zandperceel zorgden de gewasresten van aardappelen plus 45 ton rundveedrijfmest voor 3 ton EOS per jaar.

Daarnaast lichtte Vervuurt met twee voorbeelden de gerealiseerde organischestofaanvoer toe. De EOS-aanvoer is op een perceel wintertarwe in Zuid-Holland met 30 ton rundveedrijfmest in het voorjaar, 40 ton compost en 20 ton rundveestalmest na de teelt, een groenbemestermix en stroresten vanzelfsprekend hoger dan op een bietenperceel met alleen gewasresten en 22 ton rundveestalmest. Het verschil is aanzienlijk met 14 ton EOS per hectare tegenover bijna 4 ton.

'Het is duidelijk dat een dergelijke organischestofaanvoer niet ieder jaar of op elk perceel mogelijk is. Je kunt beter de balans over meerdere jaren bekijken', stelt Vervuurt. Een cumulatieve organischestofbalans is volgens haar een goede manier om inzicht te krijgen in de opbouw door de jaren heen. Het zijn alle balansen bij elkaar opgeteld.

Landelijke vergelijking

Gemiddeld is op de 32 percelen de cumulatieve organische stof op zand licht afgenomen, op klei gelijk gebleven en op löss iets toegenomen. Omdat de WUR-studie bestond uit een beperkt aantal percelen, vergeleken de onderzoekers de resultaten met studies op landelijk niveau. Daaruit bleek dat in heel Nederland percelen met stijgende of juist dalende organischestofgehaltes voorkomen.

Verder meldde Vervuurt dat er niet één specifieke factor is die het verloop van organische stof het meest beïnvloedt. 'Het is een samenspel van de aanvoer van organische stof, bodemtype, het weer, grondbewerking en nutriënten.'