'Green Deal kan bijdragen aan nieuw broodoproer'

Column Politiek Rob de Wijk 15 jul 2021 om 08:30uur

De prijzen van landbouwproducten rijzen de pan uit. De FAO-voedselprijsindex stond afgelopen mei bijna 5 procent hoger dan een jaar eerder. Logisch. We komen uit de coronacrisis en de economieën herstellen zich. Dit betekent hogere energieprijzen, hogere grondstoffenprijzen en hogere voedselprijzen.

%27Green+Deal+kan+bijdragen+aan+nieuw+broodoproer%27

Alles houdt met alles verband. Als de economie aantrekt, stijgen de energieprijzen waardoor het vervoer van voedsel duurder wordt. Als er meer wordt verbouwd, stijgen de grondstoffenprijzen. En als de welvaart, de bevolking en het gebruik van biobrandstoffen toenemen, dan stijgen de prijzen nog harder.

Wat er kan gebeuren als voedselprijzen exploderen, hebben we in 2010 gezien. De opstanden in de Arabische wereld waren er het directe gevolg van. De opkomst van China was daarbij een bepalende factor. Maar wie staat erbij stil dat de opkomst van China, via exploderende voedselprijzen de Arabische wereld ontwricht en tot vluchtelingenstromen en terrorisme leiden die de stabiliteit van Europa bedreigen?

Experts zeggen dat de beste remedie tegen hoge prijzen, hoge prijzen is. Door hoge prijzen zal een hele sector in actie komen, waardoor de prijzen weer gaan dalen. Maar dit zou wel eens een achterhaald mechanisme kunnen zijn. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeerde onlangs dat de voorgenomen aanscherping van Europese klimaat- en natuurdoelen, zoals verwoord in de Green Deal, een drastische verlaging van de Nederlandse landbouwproductie eist. In grote delen van Nederland is dan geen akkerbouw en veeteelt meer mogelijk. Dit moet wel tot hogere prijzen leiden.

De discussie lijkt sterk op die over de energietransitie, zodat agrifood inmiddels in dezelfde hoek zit als fossiele energie

Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies

Wie wil weten wat er dan kan gaan gebeuren, moet een recent rapport van het Amerikaanse ministerie van Landbouw over de Green Deal lezen. Volgens de onderzoekers leidt die tot aantasting van de voedselzekerheid en hogere prijzen met de toenemende vraag uit Azië als belangrijke factor. De armste landen zullen het hardste worden getroffen.

Kortom, de Green Deal en de conclusie van het PBL kunnen bijdragen aan nieuwe broodoproeren zoals die van 2010. Vrijwel niemand wil dit soort conclusies horen. Het debat wordt immers door emotie gedreven. Er is geen plaats voor ingewikkelde analyses. Wat dat betreft lijkt de discussie sterk op die over de energietransitie, zodat agrifood inmiddels in dezelfde hoek zit als fossiele energie.