Genoeg is zoveel beter

Column Akkerbouw Piet Hermus 20 jun 2018 om 13:03uur

Waarom zou je te veel produceren, als je er een hele slechte prijs door krijgt? Met amper een inkomen? Toch doen we het. Er is wat tegen te doen!

Productiebeheersing en marktregulering. 'Genoeg is Beter', met dit plan startte 25 jaar geleden Jaap Kortweg de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV). Op 2 juni werd dit gevierd. Landbouwminister Carola Schouten was erbij en ik ook.

Jaap komt bij me uit de buurt. Hij was hier de laatste Zuidelijke Landbouw Maatschappij (ZLM)-afdelingsvoorzitter, voordat deze opging in ZLTO. Zijn eigen algemeen ZLM-voorzitter, Huib van de Maas, werd ook lid van de NAV. Van der Maas bouwde later met Anton Vermeer, van het eens machtige Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond, de ZLTO. Jaap is lid van ZLTO en als velen dubbellid.

In 1990 waren er trekkeracties, omdat in tien jaar de graanprijs halveerde. In decennia ervoor zorgde het Gemeenschappelijk landbouwbeleid dat tekorten omsloegen in overschotten als melkplassen en graanbergen. Graan is de spil waar andere landbouwproductprijzen aan vasthangen. Graan is gemakkelijk, universeel voedsel.

Graan is de spil waar andere landbouwproductprijzen aan vasthangen

Piet Hermus, akkerbouwer in Zevenbergschen Hoek

Circa 1985 veranderde het EEG-graanbeleid. Het groeiende overschot werd financieel onhoudbaar. Er kwam een uitgavenplafond; het stabilisatorenbeleid. Bij een productie boven 160 miljoen ton volgde een prijskorting van 3 procent. De uitgaven stabiliseerden. De productie daalde niet. De akkerbouw raakte in een neerwaartse spiraal.

Juist Mansholt verbaasde zich er in 1986 over dat politiek en landbouworganisaties voor dit 'meer marktgerichte' beleid kozen. Hij stelde dat men blind was voor de ervaringen van de decennia van 1880 en 1930. Ook bij te lage prijzen daalt de productie amper. Een individuele boer zaait toch, omdat de opbrengst de variabele kosten wel goedmaken.

Contingentering per bedrijf kan leiden tot productiebeheersing. Het graanoverschot bleef, met marktverstorende verdringingseffecten naar de vrije producten. Bouwplannen intensiveerden.

De acties van 1990 hadden geen plan. Alle akkerbouwvoormannen van de LTO's met een logisch verstand konden zich vinden in 'Genoeg is Beter'. Akkerbouwers hebben letterlijk een horizon. Een aantal in hun denken. Volgens mij kon Schouten zich wel vinden in 'Genoeg is Beter'. En LTO? Die kan wel wat NAV gebruiken!