Benut bij bedrijfsoverdracht alle fiscale faciliteiten

Zowel in de schenk- en erfbelasting als inkomstenbelasting zijn er regelingen waarmee opvolger en overdrager belasting kunnen besparen. Broos heeft daar veel ervaring mee. De afgelopen jaren zijn die regelingen gunstiger geworden, zowel voor overnemer als voor overdrager, geeft Broos aan.

Welke fiscale faciliteiten zijn er op het gebied van schenk- en erfbelasting?

Allereerst kan de overname plaatsvinden voor de voortzettingswaarde, ook wel de waarde going concern genoemd. Als de waarde van een bedrijf op de vrije markt bijvoorbeeld 4 miljoen euro is, kan een kind dat voor die waarde normaal gesproken niet overnemen. Aan de hand van normen van de Belastingdienst wordt de waarde bepaald waarvoor het bedrijf wel overgenomen kan worden, bijvoorbeeld 1,2 miljoen euro. Dit is de voortzettingswaarde. Het verschil met de vrije waarde is onder voorwaarden vrijgesteld.

Welke faciliteiten zijn er verder

De opvolger kan ook gebruikmaken van de aanvullende vrijstelling voor de schenk- en erfbelasting van ruim een miljoen euro van het ondernemingsvermogen. Dan blijft er van die 1,2 miljoen ''n 200.000 euro over waarover hij/zij schenk- en erfbelasting moet betalen. Daarvan is nog eens 83 procent vrijgesteld. De resterende 17 procent, 34.000 euro, is dus de minimale overnameprijs om geen schenk- en erfbelasting verschuldigd te worden. Wordt dit bedrag niet betaald, dan is daarover schenk- of erfbelasting verschuldigd.

Een groot verschil met de werkelijke waarde?

Dat klopt. Maar dit is puur een fiscale berekening. Bij de meeste overnames wordt die laatste 200.000 euro niet geschonken, want de ouders moeten zelf ook geld overhouden voor henzelf en voor de andere kinderen als die er zijn''Deze berekening komt vaak gunstiger uit dan een paar jaar geleden, omdat de normen zijn aangepast.

Wat moet je doen om deze mogelijkheden te kunnen benutten?

Breng een paar jaar vóór de overname goed in beeld wat je wilt en werk ernaar toe dat het bedrijf zo in elkaar zit dat het in de fiscale faciliteiten past.

Hoe doe je dat?

Er zijn op detailniveau meestal zaken te regelen om te voorkomen dat je fiscale faciliteiten misloopt. Sommige families willen bijvoorbeeld het bedrijf overdragen op één perceel na, dat rond het huis ligt van de overdrager. Maar in de wet staat dat de vrijstelling overdrachtsbelasting alleen van toepassing is bij overdracht van alles wat dienstbaar is aan het bedrijf, dat geldt meestal dus ook voor dat ene perceel. Als je een paar jaar van tevoren al alles op een rijtje zet, kun jij dat perceel misschien overbrengen naar het privévermogen.

Wat kun je het beste in het vof-contract zetten over de overnamesom?

De overnamesom moet ten eerste zodanig zijn dat er een lonende exploitatie mogelijk is voor de overnemer. Als hij bijvoorbeeld vijftien jaar heeft meegewerkt, dan mag hij wel enige zekerheid hebben dat de ouders niet ineens de vrije waarde vragen. Ten tweede dat de overnamesom zodanig is dat de bank bereid is om de overname te financieren. Tot slot dat voor ouders een goede oudedagsvoorziening mogelijk is. Zij moeten wel kapitaal mee kunnen nemen, als aanvulling op hun inkomen en bijvoorbeeld voor de broers en zussen, voor een hypotheekvrij huis en misschien een nieuwe auto.

Waar moet de opvolger op letten na overname?

De opvolger moet het bedrijf minimaal vijf jaar na overname voortzetten zoals hij of zij het heeft overgenomen, om de fiscale faciliteiten te kunnen behouden. Als bijvoorbeeld een zoon een melkveebedrijf overneemt en na drie jaar helemaal of deels wil overschakelen op akkerbouw kan dat niet, anders verliest hij de belastingvoordelen''Dat risico loopt hij ook als hij binnen vijf jaar een groot deel van het bedrijf, bijvoorbeeld grond, wil verkopen. Wij leggen zulke situaties eerst voor aan de Belastingdienst, om te voorkomen dat de ondernemer achteraf veel meer schenk- en erfbelasting moet betalen.

Maar een bedrijf is toch altijd in ontwikkeling?

Is er in die vijf jaar geen beweging mogelijk''Er is natuurlijk altijd wel wat beweging mogelijk, maar je moet daar echt mee oppassen. Het kan voorkomen dat de bank aangeeft dat de verkoop van een perceel noodzakelijk is voor de voortzetting van het bedrijf, en de ondernemer kan beargumenteren dat die grond niet nodig is voor de voorzetting van het bedrijf. Maar in zulke gevallen leggen wij dat altijd voor aan de Belastingdienst.

Hoe vaak is dat nodig?

Bij de meeste bedrijven is dat niet nodig. Het beste is om ruim van tevoren na te lopen of het bedrijf binnen de fiscale faciliteiten past en om gedurende die vijf jaar daar ook rekening mee te houden. Overigens geldt die 5-jaarseis specifiek voor de schenk- en erfbelasting, niet voor de overdrachtsbelasting. Voor de overdrachtsbelasting is geen duidelijke voortzettingstermijn in de wet opgenomen. Als je echter voor de schenk- en erfbelasting aan de voortzettingstermijn hebt voldaan, dan zal dat normaliter voor de overdrachtsbelasting ook voldoende zijn.

Wat is belangrijk inzake inkomstenbelasting?

Ouders kunnen ervoor kiezen om de stille reserves in het bedrijf af te rekenen met de Belastingdienst of geruisloos over te dragen aan de opvolger. Dat geldt niet voor de fiscale oudedagsreserve. Die kan niet worden doorgeschoven, maar wel als lijfrentevoorziening bij de opvolger worden ondergebracht zodat er bij de overdracht geen inkomstenbelasting over verschuldigd wordt. Kanttekening hierbij is dat de financiële band tussen ouders en kind niet wordt verbroken. Ouders zijn immers voor hun inkomen met een lijfrente bij hun kind financieel afhankelijk van de onderneming van hun kind. Als dat geen fijn gevoel geeft, is dat geen goede optie.

De opvolger zal niet zitten te wachten op het overnemen van belastingclaims?

Toch komt dit veel voor, want anders moeten de ouders inkomstenbelasting betalen. We proberen om op het niveau van het gezin zo min mogelijk belasting te laten betalen, uiteraard in overleg met de overdrager en overnemer. Als de stille reserves geruisloos worden doorgeschoven kunnen ouders dat compenseren, bijvoorbeeld met een lager overnamebedrag.

Al met al is er best veel mogelijk?

Er kan fiscaal veel, maar niet alles kan in elke situatie. Ouders moeten het zich wel kunnen veroorloven om vermogen aan de opvolger te schenken. Dat kan zeker niet altijd na bijvoorbeeld na een paar moeilijke jaren. Soms is de werkelijke waarde van een bedrijf slechts 500.000 euro. Dan hebben de ouders dat bedrag zelf gewoon nodig voor hun oudedagsvoorziening en voor de andere kinderen.

• Klik hier voor meer informatie