Veel kalverhokken zijn te vochtig

Voor stallenbouwspecialist Vetvice voerden de HAS-studentes Melissa Wolters en Linda Oosting eind 2015 verschillende onderzoeken uit (zie kader). De uitkomst die stallenbouwspecialist Wiebe Veenstra van Vetvice het meest in het oog sprong, is die van de knietest.

'Ik heb de studentes gevraagd bij alle bedrijven op de knieën in het hok te gaan zitten. De vuistregel is dat je knieën na een minuut nog droog moeten zijn, anders is het hok ook voor de kalveren te vochtig. Van de achttien bedrijven die ze bezochten, lukte dat nergens. Dat geeft toch wel te denken. Een nat strobed zorgt voor afkoeling van de kalveren en een slechtere luchtkwaliteit', vertelt Veenstra.

Geen extra ruimte

Het is een beeld dat Toine van Erp van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) volkomen herkent. 'De afgelopen jaren zie ik steeds vaker te natte strohokken. Ik wijt het aan de snelle en forse uitbreiding die op veel melkveebedrijven is doorgevoerd. Meer koeien betekent meer kalveren, maar daarvoor wordt vaak geen extra ruimte gecreëerd', constateert hij.

Veenstra en Van Erp wijzen er beiden op dat een vochtige ondergrond een bron van veel problemen vormt. Wat sowieso helpt, is het werken met een tweevloerenprincipe. Een deel van het hok is geheel stro en een deel, achter het voerhek, met roosters bijvoorbeeld.

Varkensroosters

'Linksom of rechtsom moet je onder het strogedeelte een vorm van drainage creëren', zegt Veenstra. 'Grind of gravel als ondergrond is vaak geen optie, zand onder stro evenmin. Naast het tweevloerenprincipe blijft het daarom creatief omgaan met de mogelijkheden om vocht af te voeren. Het aanbrengen van kunststof varkensroosters op de betonnen vloer onder het strobed kan een goed alternatief zijn.'

Overbezetting in combinatie met te weinig instrooien is vaak de oorzaak van te vochtige hokken. Beide experts pleiten voor maximaal zes kalveren in een groepshok. De infectiedruk blijft zo laag, het komt de controle ten goede en het helpt de leeftijdsverschillen tussen kalveren zo klein mogelijk te houden.

Maatje

Veenstra stelt daarbij dat een even aantal in principe de voorkeur heeft. 'Elk kalf heeft zo in potentie een maatje in het hok.'

De ruimte die jonge kalveren in een strohok nodig hebben, ligt volgens Van Erp en Veenstra op circa 3,5 vierkante per kalf bij de jongere kalveren. Op een leeftijd van vijf maanden is er 5 vierkante meter nodig. Voorkeur daarbij heeft het om met het all-in-all-outprincipe te werken. De kalveren blijven dan bij elkaar wat minder stress geeft dan wanneer ze opschuiven naar een ander hok of een andere ruimte.

Drinkaut

Voor boeren die met een drinkautomaat werken, is dit vaak lastig. 'Maar een tweede automaat is op grotere bedrijven mede om deze reden te overwegen', zegt Veenstra. 'Dat vraagt een investering, maar houd je ook flexibeler.'

Schone en droge huisvesting is medeafhankelijk van goede ventilatie. Voor kalveren is het van groot belang om ze van voldoende verse te voorzien en schone lucht te creëren zonder dat het tocht. Vetvice ziet het systeem van overdrukbuisventilatie als de ideale manier om dit verwezenlijken in jongveestallen.

Venti

Dit systeem werkt in combinatie met natuurlijke ventilatie in de zomer en zorgt vanaf het najaar voor voldoende aanvoer van frisse lucht als de overige luchtinlaten gesloten zijn. Een ventilator blaast schone buitenlucht naar binnen welke gedoseerd over de kalveren wordt verspreid (zie kaders).
Van Erp is niet negatief over het systeem, maar wel kritisch. 'Dit systeem komt de laatste jaren opeens naar voren als zijnde het ei van Columbus. Dat vind ik vreemd, ook al omdat het dat volgens mij niet is. Het wordt al jaren toegepast', zegt hij.

Hype

'Het systeem past niet in elke stal. Vooral in lagere stallen zie je dat de uitgeblazen lucht in de winter koude luchtval veroorzaakt. Persoonlijk zie ik de aandacht voor dit systeem een beetje als een hype.'