'Versnipperde vleesexpertise bundelen op Eiwitcampus'

De varkenshouderij vertoont veel parallellen met de glastuinbouw?

'Ja, ondernemers in beide sectoren zijn wereldkampioen in het efficiënt produceren van veilige en goede producten. Als handelsland raakten we het toegenomen productievolume altijd kwijt, maar wel tegen steeds lagere marges.
'Doordat onze kostprijs is opgelopen, is die kans verspeeld. Alleen na incidenten profiteren wij van het vullen van gaatjes en gaat de druk even van de ketel. Toch zijn voor beide sectoren de rendementsproblemen structureel.'

Zijn het incidenten die bepalen of een boer of tuinder rendement behaalt?

'Daar lijkt het wel op. Vóór 2015 hadden we crisisjaren voor telers van groenten onder glas. De markt raakte overvol en de concurrentie op prijs was enorm. Maar in 2015 was het klimaat in Zuid-Europa slecht en werd het voor veel Nederlandse glasgroentetelers financieel een uitstekend jaar.
'Zoiets zie je ook in de varkenshouderij. Ook in die sector komen weer betere jaren, maar of dat voldoende goede jaren zijn om een buffer aan te leggen voor een volgend dal, is de vraag. Op kostprijs kunnen we nu eenmaal niet concurreren met landen als Brazilië.'

Veel donkere wolken. Kunnen we het tij keren?

'Het is alle hens aan dek. Voor varkenshouders is het van belang dat ze alle bedrijfsprocessen optimaal onder controle houden en onberispelijke kwaliteit leveren. Maar het belangrijkste is dat varkenshouders completere ondernemers worden.'

Completer?

'De omstandigheden waarin je als ondernemer moet produceren zijn anders geworden. De kolenmijnen zijn ook ooit gesloten en de textielindustrie is grotendeels verdwenen uit ons land. Zoiets kan met elke sector gebeuren als die niet meekan in de vaart der volkeren.
'Daarom is mijn boodschap: 'Never waste a good crisis'. Meer dan ooit zal een ondernemer zich heel actief moeten verdiepen in de vraag voor welke klantsegmenten hij wil produceren en wat hij die te bieden heeft.'

Waar denkt u dan aan?

'Her en der zijn de laatste jaren nieuwe varkensvleesconcepten opgezet en hebben varkenshouders zelf een eigen nichemarkt ontwikkeld. Het achterhalen van behoeften in de markt, dat vertalen naar onderscheidende concepten én de productie van varkens; dat is waar bij uitstek de kansen liggen voor onze hoogwaardige varkenssector.
'Met het Varken van Morgen hebben we een begin gemaakt. Elke varkenshouder móet met de markt bezig zijn. Als een boer zich liever richt op de productie van varkens, dan moet zijn insteek zijn om 'preferred supplier' te worden, door steeds precies dát te leveren waarmee een derde partij zijn klantsegmenten optimaal kan bedienen.'

Wat is nodig om dat voor elkaar te krijgen?

'Om slim in te kunnen spelen op vragen vanuit de markt moeten we aan de vleeskant volop inzetten op strategische marketing en vleestechnologie. Ik geloof namelijk niet in het verhaal van oud-minister Uri Rosenthal dat we het huidige probleem oplossen door nieuwe markten te gaan opzoeken.
'Het Nederlandse varken heeft in het buitenland een goede reputatie, maar het zal lastig blijven om op te boksen tegen lagekostprijslanden.'

Is vleesverwerking wel zo'n sterk punt van Nederland?

'Nee, wij hebben daarin een achterstand opgelopen. We zijn met z'n allen vooral bezig geweest met die efficiëntere productie en te weinig met het product zelf. Er zijn relatief weinig mensen met kennis van vleestechnologie. Maar als we écht willen, kunnen we een inhaalslag maken. We moeten de versnipperd aanwezige kennis bundelen.'

Hoe ziet u dat voor u?

'Mijn idee is om een soort Eiwitcampus te ontwikkelen, het bijeen brengen van bijvoorbeeld de slagersvakopleiding, vleestechneuten, markt- en retailexperts, consumentenonderzoekers, 'sensory labs', levensmiddelen- en verpakkingsindustrie en vleesverwerkende bedrijven. Dat geeft een enorme kennisimpuls en dan gaat zo'n Eiwitcampus bruisen van de activiteiten.'

Ofwel een vleescampus?

'Nee, ook alternatieve eiwitbronnen, zoals vleesvervangers moeten bij de ontwikkeling van nieuwe concepten meegenomen worden. Daarmee kun je nog beter inspelen op consumentenvragen wereldwijd en maak je de eiwitcampus ook sexy en uitdagend voor bijvoorbeeld hippe jongeren uit de stad.
'Dan krijg je direct een leuke uitwisseling met de veehouderijstudenten die straks een bedrijf gaan overnemen. Want die moeten er natuurlijk ook naar toe om te leren hoe je marktgericht onderneemt.'

Kost zoiets niet veel te veel tijd?

'Niet alles hoeft ineens te gebeuren. Belangrijker is dat alle 'stakeholders' er samen voor willen gaan. Als we de relevante expertise bij elkaar brengen, dan kan het daarna snel gaan. In Nederland hebben we een open cultuur waarin creativiteit en innovatie de ruimte krijgen.
'Als we de markten en consumenten kennen, dan zijn we creatief genoeg om daar verrassende concepten bij te ontwikkelen. Topondernemers in de varkenshouderij zijn als geen ander in staat om precies dat te leveren wat nodig is voor een concept. En het mooiste is: we werken gewoon samen omdat de markt dat vraagt.'