'Vochtsensor is nog startende markt'

De bodemvochtsensor is in 2005 ontstaan, omdat boeren in Egypte naast de schimmeladviezen van Dacom wat wilden doen aan efficiënter watergebruik. 'Dat was de aanleiding om tien jaar geleden in Drenthe een proefproject te starten om de bodemvochtsensor lokaal te testen. Het project werd door de provincie ondersteund', zegt directeur Janneke Hadders van Dacom.
De eerste bodemvochtsensor werd ingekocht bij een leverancier en sloeg aan in droge gebieden als Egypte en Saoedi-Arabië. 'Daar lag door het gebrek aan water een specifieke vraag. In de loop der jaren is dat probleem in de wereld alleen maar toegenomen', geeft Hadders aan.
Tot het proefproject was de bodemvochtsensor in Nederland alleen een product van onderzoeksinstituten. De sensoren die op de markt werden aangeboden, waren lastig te installeren en moeilijk door telers te gebruiken. Daar kwam verandering in, toen Dacom de bodemvochtsensoren ging testen.
'Onze leverancier van bodemvochtsensoren luisterde echter niet naar wat onze klanten wilden. Daarom zijn we ze zelf gaan ontwikkelen en maken. Dat hebben we nooit alleen gedaan. We waren zelf de grote coördinator en hebben de verschillende eindjes aan elkaar geknoopt', vertelt de directeur.
De technologie achter de bodemvochtsensor, die op basis van de geleidbaarheid van de grond het vochtgehalte meet, bestond toen al zo'n vijftig jaar. 'De meettechniek zelf is niet vernieuwend, het gaat om de toevoegingen. Wij hebben de praktische toepassing verfijnd en uitontwikkeld.'
In het verleden was bij de productie van bodemvochtsensoren veel handwerk nodig. Nu produceren machines de sensoren in grotere aantallen. 'Geen manuele acties komen de nauwkeurigheid van het product ten goede. Tegelijk is de prijs naar beneden gegaan', zegt Hadders.
In 2011 kwam Dacom met de TerraSen-bodemvochtsensor op de markt. Deze meet op zes dieptes de vochttoestand. De module die de meetwaarden omzet in een advies houdt rekening met gewas, grondsoort en weersverwachting. Voor de installatie was specialistische kennis noodzakelijk.
Bij de Sensetion-bodemvochtsensor uit 2014 hoeft de boer het apparaat alleen maar uit de doos te pakken en in de grond te steken. Deze sensor meet op twee dieptes en is gebruiksvriendelijk. Vijf sensoren in een compleet pakket kosten zo'n 5.000 euro.
'Een bottleneck in het verleden was het versturen van de gegevens van de sensor in het veld. Iedere sensor had een eigen lokale sim-kaart nodig. Vooral in het buitenland gaf dat problemen', vertelt Hadders.
Nu werkt Dacom met een standaard simkaart van Orange die bij de productie al in het apparaat wordt gemonteerd. 'Via deze simkaart en activatie met een mobiele telefoon ontstaat er een rechtstreekse verbinding met internet en dus de klant. De vochtsensor kan nu rechtstreeks van de fabrikant naar de klant.'
De meeste bodemvochtsensoren van Dacom staan in het buitenland, vooral in landen waar irrigatie van gewassen nodig is. 'In het buitenland gaat het om duizenden bodemvochtsensoren. In Nederland om honderden, vooral bij innovatieve boeren.'
Hadders hoopt dat ook de grote groep volgers met de bodemvochtsensor kennis gaat maken. 'Als het nodig is, kunnen we de productie snel opschalen en echt in massa gaan produceren. Nu is de bodemvochtsensor nog niet ontdekt door de massa.'

Water kopen

Belangrijke landen voor Dacom zijn onder andere Saoedi-Arabië en Egypte. 'In dat soort landen moeten landbouwbedrijven water kopen. Het rendement van bodemvochtsensoren is dan makkelijker uit te rekenen. In sommige teelten kun je de helft van het water besparen.'
In Saoedi-Arabië komt de vraag naar bodemvochtsensoren van overheidswege. In andere landen gaat het vaak om grote boerderijen waar nogal eens een investeringsmaatschappij achter zit die efficiënter wil omgaan met water.
In de Nederlandse land- en tuinbouw is het moeilijker om het rendement van bodemvochtsensoren uit te rekenen, legt de directeur van Dacom uit. 'Er zijn veel factoren die invloed hebben op de opbrengst van het gewas. Het is daardoor lastig om de opbrengstverhoging of de kostenverlaging als gevolg van nauwkeuriger irrigatie eruit te halen. Maar een logische redenering is dat je met een goed getimede of één beregening minder al uit de kosten bent.'
Komend jaar richt Dacom zich vooral op bollentelers in Nederland. 'Die irrigeren allemaal. Mede gezien het saldo is daar voordeel te halen. Nu zijn het nog maar enkele bollentelers die bodemvochtsensoren gebruiken. We zullen zien of dat in 2016 gaat toenemen.'