Boeren aan de slag met piekbelasting

Ten Cate denkt dat met het beperken van de piekbelastingen vanaf het erf, zoals in de vorm van gewasbeschermingsmiddelen of als perssap uit voerkuilen, schadelijke emissies naar het oppervlaktewater flink omlaag kunnen. ‘Net zoals ik zijn veel boeren het zich wel bewust, maar hebben ze bijvoorbeeld nog geen aparte spoelplek. Veel apparatuur wordt nog op het land gereinigd. Op den duur komt er dan toch middel in de sloot terecht; de vervuiling blijft.’

Strategisch belang

De laatste jaren is er veel aandacht voor spuittechniek, maar wat er op het erf precies gebeurt, is pas onlangs onder de aandacht gekomen, stelt Ten Cate vast. De sector heeft volgens de bestuurder een strategisch belang bij het verder verminderen van de uitstoot van bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen.
‘Als we dat niet doen, dan grijpt op den duur de overheid toch in. Dat kan betekenen dat we een minder breed pakket aan middelen overhouden. Door zelf maatregelen te nemen, kun je dergelijke maatregelen voor zijn. Je laat zien dat je zelf stappen wilt zetten.’
In het geval van de Zeeuwse akkerbouwers gaat het dan vooral om middel dat na het spoelen op het veld nog aan de spuitboom blijft kleven en bij het schoonspuiten van de machine het erf afspoelt. ‘Dat zorgt nog voor piekbelastingen.’
Enkele collega’s in de buurt hebben inmiddels zo’n spoelplaats ingericht en zijn er goed over te spreken. Jan de Wilde uit Sint-Maartensdijk bijvoorbeeld, had tot drie jaar geleden een vaste plaats om zijn veldspuit te vullen. Na een bezoek aan de Rusthoeve besloot hij die plek ook als spoelplaats in te richten. Dat kon toen mooi gelijk oplopen met de renovatie van zijn vulplaats.
De Wilde heeft een hoekje van zijn erf zo ingericht dat het spoelwater afstroomt naar een zaksloot waarin het met resten middel kan verdampen. Het water dat vrijkomt bij het inwendig reinigen van de veldspuit, gaat naar een aparte bufferput en wordt geleidelijk overgeheveld in een Phytobac, waar het ook verdampt.
‘Ik heb de installatie nu twee jaar in gebruik en het werkt goed’, oordeelt De Wilde. Hij zegt plezier te beleven aan het gebruik van het nieuwe systeem. ‘Omdat je weet dat je goed bezig bent en omdat ik nu alles mooi bij elkaar heb staan.’

Kosten

Voorheen waren de erfafspoelingen volgens de akkerbouwer een probleem dat wel bekend was, maar waar nog geen afdoende oplossing voor was. De aanpassingen bij De Wilde kostten hem zo’n 15.000 euro. Maar het kan inmiddels voor minder, verzekert hij. ‘Drie jaar geleden moest alles nog worden ontwikkeld, nu is het praktijkklaar.’
Ten Cate bevestigt dat: ‘Ik denk dat een systeem vanaf ongeveer 3.000 euro mogelijk is.’ De clou is volgens de ZLTO-bestuurder om samen te werken. ‘Door bijvoorbeeld samen in te kopen kun je schaalvoordeel bereiken. Daarnaast liggen er nog Europese subsidiegelden klaar die kunnen worden benut.’
De akkerbouwer uit Poortvliet is ervan overtuigd dat boeren best in dergelijke technieken willen investeren. ‘Driftarme doppen zijn er ook gekomen. De bedragen die hiermee zijn gemoeid zijn niet gigantisch, terwijl je zo kunt voorkomen dat middelen eventueel worden geschrapt. Alles bij elkaar kunnen we, als we het gezamenlijk aanpakken, de aanlegkosten nog flink drukken. We willen een goed product wegzetten voor een goede prijs.’
Om Zeeuwse boeren en tuinders te helpen bij het terugdringen van piekbelastingen van het oppervlaktewater is het project ‘Schoon Water Zeeland’ opgezet. ZLTO, waterschap Scheldestromen, gemeenten en provincie Zeeland doen daaraan mee. Boeren uit diverse sectoren, en ook loonwerkers en glastuinders, wordt gevraagd samen oplossingen te bedenken en uit te voeren.
Het project ‘Schoon Water Zeeland’ is een initiatief van de provincie, het waterschap, Evides Waterbedrijf, Vereniging voor Zeeuwse Gemeenten (VZG) en ZLTO. CLM en DLV Plant verzorgen de uitvoering.
Naast de landbouw zijn Zeeuwse gemeenten en diverse andere bedrijven in de provincie bezig met het project. Ook zij gaan voor vermindering van middelgebruik of stoppen helemaal.
Ten Cate stelt zich voor dat het project voor kruisbestuiving gaat zorgen. ‘We bundelen en verspreiden alle ideeën die naar boven komen en kijken daarbij ook of ze in aanmerking komen voor subsidie’, licht hij toe. ‘Ik hoop dat het net zo gaat als met het asbestproject: dat we op grote schaal wasplaatsen kunnen aanleggen. Als dat gebeurt, is een belangrijk doel al bereikt.’