Emissiebeperking focus op land en erf

Haijo DoddeBeide nieuwe waterprojecten moeten ervoor zorgen dat op het gebied van emissiebeperking opnieuw een stap wordt gezet. Dat is nodig, want uit meetresultaten van waterschappen blijkt dat de normen zoals die onder meer zijn afgesproken in het Kaderrichtlijn Water (KRW) niet worden gehaald.
‘Als we de richtlijnen niet halen, dan kunnen we maatregelen van de overheid verwachten en bestaat de kans dat we gewasbeschermingsmiddelen kwijtraken’, zegt voorzitter Carlos Nijenhuis van Nefyto, de belangenorganisatie voor de Nederlandse agrochemische industrie. ‘Dat is niet in ons belang als middelenindustrie, maar ook niet in het belang van de landbouwsectoren.’
Nijenhuis sprak dinsdag op de startbijeenkomst op het bedrijf van Leen en Jaap Vos in Dinteloord waar de nieuwe waterprojecten werden toegelicht.
De projecten zijn onderdeel van het Europese project TOPPS dat zich bezighoudt met de promotie van goede landbouwpraktijk. Dit project draait al jaren in andere Europese landen en is nu in Nederland geïntroduceerd op initiatief van Nefyto. De looptijd van het project is voorlopig tot en met 2017. De deelprojecten die deze week officieel van start gaan, voert Nefyto uit in samenwerking met LTO Nederland.

Implementatie

Namens Nefyto begeleidt Klaas Jilderda het TOPPS-project in Nederland. Hij zegt dat het project vooral is gericht op de implementatie van emissiebeperkende maatregelen op bedrijven. ‘Eerdere projecten rond waterkwaliteit hebben emissieroutes in beeld gebracht en technieken om de emissie te beperken.’
Uit die eerdere projecten en onderzoeken blijkt dat de verontreiniging van oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen vooral wordt veroorzaakt door drift, erfemissie na vullen en reinigen van spuitmachines en door afspoeling van middelen na bespuitingen op percelen. De nieuwe waterprojecten richten zich op de laatste twee aspecten.
Voor wat betreft drift zijn de mogelijkheden om de emissie te beperken bekend. Voorwaarde is dat de voorschriften, zoals het gebruik van kantdoppen, worden nageleefd.
Het ‘Deelproject Erfemissie-scan’ moet in beeld brengen wat op bedrijfsniveau de risico’s zijn voor erfafspoeling. Hiervoor wordt een digitale scan ontwikkeld met bedrijfs- en sectorspecifieke vragen. Adviseurs van de gewasbeschermingshandelaren gaan deze scan afnemen. Daarvoor heeft koepelorganisatie Agrodis haar medewerking toegezegd.
‘Vanaf komend najaar is de scan beschikbaar’, vertelt Jilderda. ‘Voor 2015 willen we minimaal al vijfhonderd scans afnemen.’ Aan de hand van de scan krijgt de betreffende ondernemer advies over het terugdringen van de emissie vanaf het erf. Dit gebeurt onder meer op basis van de ‘Toolbox Emissiebeperking’.
Uiteindelijk is het de bedoeling om de komende jaren vele duizenden scans af te nemen in de verschillende sectoren, aldus Jilderda. De gegevens worden anoniem opgeslagen in een database met als doel de voortgang van emissiebeperkende maatregelen op het erf te monitoren. ‘Deze gegevens kunnen we gebruiken om de overheid te laten zien wat er in de praktijk gebeurt.’
Het ‘Demoproject Perceelemissie Kollumerwaard’ heeft als doel aardappeltelers praktische maatregelen te laten zien om afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen vanaf percelen terug te dringen. Op het demoperceel zijn onder meer objecten aangelegd met drempels tussen de aardappelruggen om de directe afvoer van spuitvloeistof te beperken.
Verder zijn langs watergangen greppels gefreesd met compost voor de opvang van het spuitvloeistof. Ook wordt een bodemconditioner getest om de opname van de middelen in de bodem te verbeteren. Tot slot is er een vergelijking van de afspoeling van middelen in een rijpadensysteem ten opzichte van een systeem zonder rijpaden.
‘Hopelijk leveren deze projecten iets op waar de praktijk mee aan de slag kan’, zegt Jilderda. ‘Het is duidelijk dat we het verschil moeten maken op het erf en op het land. Doel van de projecten is bewustwording bewerkstelligen in de praktijk en op basis daarvan aansturen op gedragsverandering.’