Boomkwekerij rammelt aan cao-deur

Joost van WinsenIs de huidige cao nog wel van deze tijd? Deze vraag kwam dinsdagavond aan de orde tijdens de door LTO-vakgroep Boomkwekerij georganiseerde landelijke werkgeversbijeenkomst voor boomkwekers in Sint-Oedenrode. Boomkwekers zijn over de huidige cao Open Teelten niet tevreden. Die wordt als te ingewikkeld en verouderd ervaren.
‘De cao is gebaseerd op een wet uit 1927’, legt voorzitter Jan van Leeuwen van de werkgeverscommissie boomkwekerij uit. Sindsdien zijn er wel aanpassingen geweest, maar de cao wordt niet meer als van deze tijd ervaren, schetst hij het dilemma.
‘We vergelijken de hedendaagse cao daarom wel met een T-Ford op nieuwe banden; een pruttelend allegaartje’, stelt Van Leeuwen.

Hangmappenkasten

Han Fleuren, lid van de werkgeverscommissie, vergelijkt de cao met een wand vol hangmappenkasten. ‘Als je vraagt of die kan worden opgeruimd, gebeurt dat niet omdat niemand weet wie welke hangmappen nog gebruikt. Als je dan, om erachter te komen welke nog van nut zijn, de hangmappen verzegelt met een plakbandje, zul je een jaar later merken dat maar bij 20 procent de zegel is verbroken.’
Volgens Fleuren bevat het cao-boekje maar een paar pagina’s die handig zijn: de loontabel, afspraken over vrije dagen, de vakantietoeslag en de overuren. Verder staan er veel zaken in die nauwelijks worden geraadpleegd.
‘Willen we daaraan met de bonden iets veranderen, dan volgen ingewikkelde onderhandelingen en worden concessies geëist, bijvoorbeeld op loongebied.’
Door die wurggreep gaat de cao te weinig met zijn tijd mee, ervaart Fleuren. Wat hem betreft, zou de cao op een nieuwe leest moeten worden geschoeid, waarbij op hoofdlijnen afspraken worden gemaakt en er meer ruimte is voor overleg tussen werkgevers en werknemers op de bedrijven zelf.
Er is eerder al met de vakbonden gesproken over modernisering van de cao, maar de werknemersorganisaties hebben toen de boot afgehouden.

Vijf sectoren

Een tweede manco van de huidige cao is dat deze voor alle open teelten geldt, zegt Fleuren. De huidige cao is bedoeld voor de boomkwekerij, de akkerbouw, de bollenteelt en de tuinbouw. Onder de laatste vallen de fruitteelt en de vollegrondsteelt.
‘Kun je wel hetzelfde boekje gebruiken voor die vijf sectoren?’, vraagt Fleuren zich af. ‘Met de laatste cao was geen van de sectoren tevreden. Bij de onderhandelingen waren er bij wijze van spreken meer problemen tussen de sectoren dan met FNV en CNV.’
Er bestaan grote verschillen in personeelsvoorziening tussen de sectoren. In de boomkwekerij is ongeveer 80 procent van het personeel in vaste dienst. In de vollegrond is 80 procent een seizoenskracht. De werkgeverscommissie ziet liever een cao die maatwerk biedt voor de boomteelt, zodat boomtelers zich er meer thuis voelen.
De boomkwekerij is voor de cao Open Teelten de belangrijkste sector. Van de totale loonsom komt 35 procent uit de boomkwekerij. De tuinbouw (fruit en vollegrond) staat voor 32 procent, de akkerbouw voor 18 procent en de bollenteelt voor 15 procent. ‘Het aandeel van de boomkwekerij in de loonsom groeit nog steeds’, zegt Van Leeuwen.
In de boomkwekerij zijn ongeveer vijftienhonderd werkgevers, van wie zo’n vijfhonderd zonder personeel. In de sector werken 8.500 mensen.
De voorzitter van de werkgeverscommissie boomkwekerij schat in dat maar enkele procenten van hen lid zijn van een vakbond. De cao Open Teelten geldt in totaal voor ongeveer dertigduizend werknemers.
De laatste cao Open Teelten is deze week algemeen verbindend verklaard en loopt nog tot en met 30 juni van dit jaar. Werkgevers en werknemers kwamen begin september tot een principeakkoord.
Volgens Van Leeuwen zijn er nog geen onderhandelingen gaande tussen werkgevers en vakbonden over een nieuwe cao. De cao geldt voor alle werkgevers en werknemers in de sectoren, ongeacht of zij lid zijn van een organisatie.
LTO Nederland organiseert dit voorjaar een congres voor alle sectoren, waarin de toekomst van de cao’s aan bod komt.