Doorbraak schadeafhandeling boeren

Tienke WoudaIn Noord-Groningen komen sinds 1986 regelmatig aardbevingen voor, veroorzaakt door gaswinning. De krachtigste tot nu toe was op 16 augustus 2012 bij Huizinge. De beving had een kracht van 3,6 op de schaal van Richter.
Sinds de aardbeving bij Huizinge zijn ruim 28.000 schademeldingen bij de NAM binnengekomen. Onduidelijk is hoeveel boeren schade hebben gemeld, aangezien dit niet geregistreerd wordt.
Nadat uit onderzoek bleek dat de aardbevingen vaker en heviger zullen voorkomen, hield LTO Noord in mei 2013 een enquête onder haar leden. Hieruit kwam naar voren dat boeren niet alleen scheuren en breuken in muren en verzakkingen meldden, maar ook schade aan mestkelders en drainage.
Voor LTO Noord Groningen en de NAM redenen om samen onderzoek te doen naar de mestkelders en drainage. In september onderzocht ingenieursbureau Grontmij in opdracht van de NAM mestkelders op schade als gevolg van de aardbevingen.
Door geconstateerde lekkages aan diverse kelders, opgetreden aardbevingen en het vergelijken van diverse schades door bouwkundige experts blijken aardbevingen schade te kunnen veroorzaken aan mestkelders, concluderen de partijen in het rapport. ‘Daarnaast kan een aardbeving bij niet geheel juist uitgevoerde kelders net het zetje geven dat er toch schade ontstaat.’
Niet de lekkage van binnen naar buiten is het probleem, maar juist de toevoer van grondwater van buiten naar binnen, signaleren de onderzoekers. De mest wordt door het water verdund, waardoor boeren meer moeten uitrijden of afvoeren. Dit brengt extra kosten met zich mee. Bij lage grondwaterstanden kan door de lekkage van kelders mest uittreden. Deze vervuiling is echter zeer gering, maximaal 10 tot 20 centimeter uit de wand. Het speelt geen rol van betekenis, concluderen de partijen.
Volgens de NAM is het kunnen vaststellen van bouwkundige schade een belangrijke eerste stap in het vaststellen van gevolgen van aardbevingen voor boeren, geeft een woordvoerder aan. De bedrijfseconomische zaken, zoals het extra uitrijden van mest vanwege de volle kelders, wil de NAM ‘op gepaste wijze’ compenseren.
‘Het protocol gaat over de bouwkundige schade. We herkennen en begrijpen de zorg over bedrijfseconomische schade onder agrariërs door aardbevingen. In de praktijk hebben we ook al bedrijfseconomische schade vergoed.’

Drainage

Waar schade aan mestkelders veelal zichtbaar is, ligt dat bij drainage een stuk ingewikkelder. Het is zeer onwaarschijnlijk dat aardbevingen leiden tot schade aan de kunststof drainagebuizen, vanwege de flexibiliteit van de buizen, blijkt uit het rapport.
Door trillingen kan de grond echter wel verweken. Mogelijk kan hierdoor ongelijkmatige bodemdaling optreden, waardoor ook drains ongelijkmatig zaken. Wat tot gevolg heeft dat de drainagebuizen niet goed meer functioneren.
Hard te maken valt dit nog niet, zegt Dirk Jan Bakker van Hamminga Drainage in Uithuizen. ‘Drainage is een zorgenkindje. Er hangt nog veel mist rond drainage in relatie tot aardbevingen. We staan aan het begin, we moeten veel langer monitoren. Een buis gaat door de aardbevingen echt niet kapot. Maar op enkele plekken zijn de twee jaar geleden aangelegde buizen dichtgeslibd. Dat is voor ons nieuw. Wij vragen ons af wat er is gebeurd.’
Nadeel is dat een nulmeting ontbreekt. Omdat onvoldoende kennis, ervaring en meetdata beschikbaar zijn om een relatie te leggen tussen aardbevingen en mogelijke effecten op drainage, gaan de partijen dit in een pilot nader onderzoeken.
LTO Noord Groningen-voorzitter Hilbrand Sinnema is blij dat de protocollen klaar zijn. ‘Nu kan de afhandeling van de schade starten. Dat is goed nieuws.’