Nadenken over de toekomst

Teun de Waard De confrontatie tussen het Westen en Rusland markeert een belangrijke verandering in de wereld. Natuurlijk gaat het over politiek en macht, maar ook over hervonden zelfvertrouwen en het afwijzen van westerse waarden. Waar het Westen sancties oplegt in de vorm van economische maatregelen, reageert Rusland door de import van voedsel voor een zeer belangrijk deel te stoppen.
Voor een aantal producten zijn er direct problemen, voor andere ontstaan die op korte of middellange termijn. Duidelijk wordt dat onze productiewijze met hoge opbrengsten en lage marges afhankelijk is van de afzet van de laatste ton. Alleen dan is er winst te behalen. Daarin zijn wij als Nederland waarschijnlijk kwetsbaarder dan andere landen, omdat we ook te maken hebben met hoge productiekosten.
President Poetin wil het momentum gebruiken om de productiviteit van zijn landbouw op een hoger niveau te brengen. Vandaar dat zaken als uitgangsmateriaal, maar ook machines en stal- en bewaarplaatsuitrustingen, niet onder de boycot vallen.
De bereidheid van Zuid-Amerikaanse, Noord-Afrikaanse en Aziatische landen om voedsel naar Rusland te gaan exporteren, brengt nieuwe spelers in de markt. Wanneer de boycot wordt opgeheven, zijn de verhoudingen in de Russische markt veranderd.
Doorgaan met onze op kwantiteit en lage kostprijs gebaseerde land- en tuinbouw, waar we overigens bijzonder succesvol mee waren, wordt een gok. Je gokt dan op een misoogst ergens op de wereld waardoor net iets meer vraag in de markt ontstaat met een fatsoenlijke beloning als gevolg. Als ondernemer moet je de vraag stellen of dat voldoende basis voor je bedrijf is.
Daarmee zijn vragen als ‘Is er dan een andere nieuwe markt?’ of ‘Waar is groei mogelijk?’ nog niet beantwoord. Daarvoor is het goed te kijken naar trends in de maatschappij.
We zien een verschuiving in het voedingspatroon waarbij vlees minder belangrijk wordt. Aan groenten worden dan wel hogere eisen gesteld. In Middenmeer begint een akkerbouwer met het duurzaam telen van minigroenten en eetbare bloemen. Toegevoegde waarde smaak, duurzaamheid, kennis en beleving.
Stadslandbouw neemt langzaam toe. Het gaat erom dat de koper weet en kan zien hoe de producten die hij koopt zijn geproduceerd. Kennis en vertrouwen zijn hier de toegevoegde waarde.
De aardbeienboom blijkt in Noord-Brabant te voorzien in een behoefte bij zakelijke ontmoetingen, feesten en partijen. De toegevoegde waarde is smaak, beleving en kennis.
Sommige nieuwe supermarkten richten zich speciaal op de verkoop van producten met smaak en met bekende en betrouwbare duurzame productiemethoden. Toegevoegde waarde is smaak, betrouwbaarheid en duurzaam geproduceerd.
In al deze voorbeelden wordt een hogere prijs gerealiseerd dan in de gangbare markt. De uitdaging voor elke ondernemer is dan: welke waarde kan ik aan mijn product toevoegen om zo een andere prijs voor mijn producten te krijgen?
Wanneer een flink aantal telers dit oppakt, verandert de markt voor onze producten morgen nog niet. Er blijft in binnen- en in buitenland een markt waar ‘veel voor weinig’ tot waarde kan worden gebracht. Te verwachten is dat die markt wat gaat krimpen.
De productie van uitgangsmateriaal zal voor Nederland belangrijk blijven en wellicht iets kunnen groeien, mits onze producten fytosanitair aan de allerhoogste eisen voldoen en we de klant en zijn wensen centraal gaan stellen.
Dat neemt niet weg dat er een uitdaging ligt voor elke ondernemer om te zoeken in welk deel van de markt waarde is toe te voegen. Een zoektocht naar een niche in de markt die past bij het bedrijf en bij de ondernemer.
De markt met toegevoegde waarde groeit en de Nederlandse boeren en tuinders zijn bij uitstek geschikt en met kennis toegerust om al die verschillende en relatief kleine markten te zoeken en te bedienen.