Ivf-embryo's zorgen voor genetische vooruitgang in de melkveehouderij

De toepassing van in-vitrofertilisatie (ivf)-embryo's in de melkveehouderij ontwikkelt zich in hoog tempo. Waar de techniek tien jaar geleden vooral iets was voor topfokkers, is het volgens Adolf Langhout van A.L.H. Genetics nu een vaste keuze op veel bedrijven. Hij ziet vooral de laatste tien jaar een duidelijke omschakeling. De groei komt volgens hem door betere kennis en door de kwaliteit van de laboratoria. 'Je ziet in de fokkerij alles pas op lange termijn. Maar inmiddels weten we veel beter wat goed werkt. De betrouwbaarheid is sterk toegenomen en dat geeft vertrouwen.'

Embryo's worden in gespecialiseerde labs zeven dagen gekweekt in een medium, waarvan elk laboratorium zijn eigen recept heeft. Grote centra, zoals Boviteq, hebben zulke media en protocollen verfijnd en leveren daardoor stabiele resultaten. Kleinere Nederlandse labs hebben vanwege de minder grote schaal soms moeite om de kwaliteit consistent te benaderen. Een deel van de embryo's die in Nederland worden gebruikt, komt van grote internationale laboratoria die voor veel Europese landen produceren.

De groei van het gebruik van embryo's in de melkveehouderij is wereldwijd opvallend. In de Verenigde Staten steeg het aantal ivf-embryo's volgens Langhout van zo'n 100.000 in 2010 naar meer dan 600.000 in 2025. Nederland volgt die trend, met inmiddels bijna 30.000 embryo's per jaar. Vooral grote melkveebedrijven maken gebruik van ivf, omdat daar vaker meerdere tochtige koeien tegelijk beschikbaar zijn.

Voor veehouders met minder koeien zou een gezamenlijke bestelling een oplossing kunnen zijn. Je bestelt samen en dan kun je op de dag zelf kijken welk bedrijf tochtige koeien heeft en waar het ivf-embryo geplaatst kan worden. Zo kan zelfs een bedrijf met minder koeien toch gebruikmaken van ivf-embryo's.

De belangrijkste reden voor de toename is de genetische vooruitgang die ivf oplevert. 'Je maakt in één stap zomaar 10 procent vooruitgang ten opzichte van de koeien die je nu hebt', licht Langhout toe. Een kalf uit een hoogwaardig embryo is bovendien vaak fokzuiver en kan meer melk produceren, soms wel 1.000 kilo extra per jaar. Omdat ivf-embryo's in een hogere prijsklasse vallen, is de aankoop een investering die op lange termijn winstgevend wordt. Het effect wordt pas zichtbaar bij de volgende generatie. 'Het is geen nieuwe trekker die je meteen hebt bij aanschaf', zegt Langhout. 'Je moet jaren vooruit durven kijken.'

Hoge drachtigheidspercentages

De drachtigheidspercentages liggen bij ingevroren ivf-embryo's gemiddeld rond de 45 tot 50 procent. In Nederland zag A.L.H. Genetics bij ruim vijfhonderd implantaties zelfs iets hogere resultaten. Deze getallen zijn sterk afhankelijk van de donor, het seizoen en het management van de ontvangende koe.

In Nederland is ook CRV een grote aanbieder van ivf-embryo's. De veeverbeteringscoöperatie plaatst ongeveer de helft van alle ivf-embryo's in ons land, zo'n 14.000 per jaar. In een breed fokkerijprogramma zet de coöperatie al 25 jaar embryotechnieken in als voortplantingstechniek.

Volgens Langhout wordt de doelgroep voor ivf-embryo's steeds breder. Waar dit vroeger voornamelijk gespecialiseerde fokkers waren, zijn het nu ook veel meer reguliere melkveehouders die gericht investeren in duurzame genetische vooruitgang. 'Het is een investering in de generatie die nog moet komen', zegt hij. 'Maar wie die stap durft te zetten, plukt daar later de vruchten van.' Met de huidige kwaliteit en betrouwbaarheid van ivf-embryo's lijkt deze techniek inmiddels een volwaardig hulpmiddel voor melkveehouders die structureel willen verbeteren.