'Model voor spuitvrije zones: slaan we op drift?'

Column Akkerbouw Hilko Bos 28 nov 2025 om 11:00uur

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en Wageningen University & Research gaan onderzoek doen naar spuitzonering door te bekijken of via een rekenmodel te onderbouwen is hoe het blootstellingsrisico voor omwonenden langs bespoten percelen is. Oftewel, is met een model te berekenen hoever spuitmiddel verwaait en vervluchtigt?

%27Model+voor+spuitvrije+zones%3A+slaan+we+op+drift%3F%27

Ik had gehoopt dat we na AERIUS de buik vol hadden van depositiemodellen. En vast is er het nodige te berekenen aan drift. Maar de uitkomst zal variabel zijn en afhankelijk van veel omstandigheden en parameters. Komen er ooit zones op basis van een model, dan zou ik nog het meest opzien tegen de discussie waar we de ondergrens trekken.

Zoals we bij stikstof al jaren discussiëren of 0,05 mol wel of niet te veel is voor de natuur, kun je straks twisten hoeveel microgram werkzame stof wel of niet acceptabel is. Want emissie is nooit nul. Maar wat is dicht genoeg bij nul? En hoe breed moet een spuitvrije zone zijn bij welke omstandigheden om die nul voldoende te naderen?

Tegenwoordig rekent men bij nieuwbouw soms met 50 meter spuitvrij. Dit is niet onderbouwd, maar wordt gezien als ‘niet onredelijk’. Soms hoor je al spreken over 250 meter. Het is maar van welke kant je het bekijkt of iets redelijk is. Het is in ieder geval uit de lucht gegrepen.

De kans dat deze discussie overwaait, ligt behoorlijk dicht bij nul

Hilko Bos, akkerbouwer in Oldehove (GR)

Tegelijk las ik dat Zweedse akkerbouwers werken met variabele spuitvrije zones. Voor ze gaan spuiten, vullen ze gegevens in het zogeheten Hjälpredan in en daar rolt de spuitvrije zone voor dat moment uit. Als je rondstruint op de site van de Zweedse Kemikalieinspektionen, zie je dat onder verschillende omstandigheden de spuitvrije zone bij 90 procent driftreductie minimaal 2 meter is. Dat valt nog mee.

• Lees ook: Studie moet meer duidelijkheid bieden over spuitvrije zones

Bij 75 procent driftreductie loopt dat in een enkel geval op tot 5 of 8 meter. Spuit je zonder driftreductie, wat hier al lang niet meer mag, dan loopt de spuitvrije zone snel op naar tientallen meters. Overigens mag je daar die zones alsnog spuiten na het draaien van de wind.

Of het bij ons zover komt en hoe, zal me benieuwen. Simpel zal het niet worden, vrees ik. Gebaseerd op het Zweedse model zou je kunnen concluderen dat bij de mate van driftreductie waar we tegenwoordig mee werken, de emissie zeer beperkt is. Hoe dan ook, de kans dat deze discussie overwaait, ligt denk ik, net als de emissie na goede driftreducerende technieken, behoorlijk dicht bij nul.