Brussel past begrotingsplan aan, maar dat stelt landbouw niet gerust

De aanpassing, doorgevoerd door voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie, wordt in Brussel vooral gezien als een gebaar aan het Europees Parlement. Dat had gedreigd het oorspronkelijke voorstel van juli volledig te verwerpen.

Ondanks deze concessie is Copa-Cogeca zeer kritisch. De landbouwkoepel noemt de nieuwe concepten van de Europese Commissie 'slechts schijnvertoningen'. Ook grote fracties in het Europees Parlement, waaronder de sociaaldemocraten (S&D) en het liberale Renew, vinden de wijzigingen 'cosmetisch' en 'volstrekt onvoldoende'.

Budgetten samengevoegd

De oorspronkelijke plannen van de Europese Commissie in juli veroorzaakten grote onrust. De commissie stelde voor om de budgetten voor landbouw en regionaal beleid samen te voegen en lidstaten de vrijheid te geven om het aan hen toegekende budget naar eigen inzicht uit te geven. Dit ging volgens Copa-Cogeca te ver en zou de integriteit van de interne markt en de voedselzekerheid van 450 miljoen Europeanen bedreigen. De EVP, de grootste partij in het parlement, noemde het voorstel direct onaanvaardbaar.

Maandenlang voerden boeren, Europarlementariërs en lidstaten bezwaren aan tegen de plannen. Als reactie op de drie grootste bezwaarpunten (landbouwbudget, regiobeleid en invloed van het parlement) heeft Von der Leyen aanpassingen voorgesteld.

De belangrijkste aanpassing voor de landbouw betreft de invoering van een plattelandsdoelstelling. Deze verplicht lidstaten om minstens 10 procent van het hun toegekende nationale budget aan landbouw te besteden. Ook wordt een minimumbedrag vastgelegd dat lidstaten moeten uitgeven aan achtergestelde regio's en wordt het Europees Parlement nauwer betrokken bij de begroting.

Copa-Cogeca pleit voor een veilige en gezamenlijke aanpak van de landbouw om duurzame stabiliteit te garanderen. Volgens de organisatie bieden de snel gepresenteerde maatregelen van de commissie geen antwoord op de grote uitdagingen van de sector en gaan deze voorbij aan de behoeften van de Europese agrarische gemeenschap. De kern van het probleem blijft volgens haar bestaan.

Zo blijft het aandeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in de totale EU-begroting minder dan 15 procent van alle uitgaven. Dit betekent dat het budget 20 procent lager ligt dan het huidige budget, de inflatie buiten beschouwing gelaten. Door het GLB onder te brengen in een enkel fonds, wordt het gemeenschappelijke karakter van het beleid verder afgebroken, zo vreest Copa-Cogeca.

Verder compenseert de voorgestelde 'plattelandsdoelstelling' het verlies van de Tweede Pijler van het GLB niet. Het richt zich voornamelijk op interventies die weinig met landbouw te maken hebben, vindt de landbouwkoepel. Volgens Copa-Cogeca zijn de wijzigingen 'nagenoeg afwezig' voor de landbouw en veranderen deze kleine technische wijzigingen niets aan de werkelijke behoeften. Ze roept het Europees Parlement en de Europese Raad op 'uiterst standvastig te blijven' in het verdedigen van de Europese landbouwgemeenschap.

Ook politieke weerstand blijft

De ontevredenheid is ook in het Europees Parlement breed gedragen. S&D en Renew, die samen met EVP en Groenen (een ruime meerderheid) dreigden het voorstel te torpederen, vinden dat lidstaten nog steeds te veel zeggenschap krijgen over de EU-budgetten. Ondanks de minimale uitgaven die de commissie nu eist.

Het Europees Parlement debatteert aanstaande woensdag met Von der Leyen over de aangepaste begroting. Het is nog onzeker of er een resolutie volgt waarin wordt opgeroepen het hele voorstel te verwerpen.

De officiële onderhandelingen over de meerjarenbegroting 2028-2034 zijn nog niet begonnen. Eerst moeten de lidstaten hun standpunt bepalen. Uiteindelijk moet de raad unaniem instemmen voordat het Europees Parlement het geheel goed- of afkeurt. Dit proces neemt normaliter twee jaar in beslag.