Biologisch bestrijden goed verkoopargument voor boomtelers

Natuurlijke vijanden uitzetten in combinatie met een bloemenstrook zit voor boomtelers op hetzelfde kostenniveau als chemie. Praktisch vereist de methode nog wat afstemming voor maximale effectiviteit. De kwekers doen ervaring op.

Biologisch+bestrijden+goed+verkoopargument+voor+boomtelers
© Jorg Tönjes

Stagiair Sem Winter en adviseur Ellen Klein van CLM Onderzoek en Advies willen de deelnemers aan een workshop over biologische bestrijders in de boomteelt een indruk geven van wat bloemenstroken aan extra leven brengen in een perceel taxus. 'We hebben de insecten geteld in de taxus en in de bloemenstrook', vertelt Winter. 'Jullie mogen aangeven hoeveel van deze soorten we vonden.'

De boomkwekers leggen kaarten met afbeeldingen van gaasvliegen, bijen, hommels, lieveheersbeestjes en nog wat soorten op een lijn van nul tot twintig exemplaren. Bij de taxus zijn ze wat te optimistisch, in de bloemenstrook lijkt het meer op wat ze verwachten.

'In de taxus is het eigenlijk erg kaal voor deze beestjes', licht Klein toe. Winter vult dit aan: 'Dat kun je wel een woestijn noemen.' In de bloemenstroken zit veel meer leven. Klein: 'Dat is genoeg om er wat van te kunnen verwachten voor wat betreft de biologische bestrijding van plagen.'

De vier V's moeten in orde zijn: voedsel, veiligheid, voortplanting, verplaatsing

Ellen Klein, adviseur bij CLM Onderzoek en Advies

In de bloemenstroken vinden de tellers wel tachtig soorten natuurlijke vijanden, aldus Winter. Twintig soorten zitten in de taxus, om daar plagen te bestrijden. Zonder die bloemenstroken vinden de tellers maar enkele natuurlijke bestrijders in de taxus. De bloemenstroken helpen dus behoorlijk ten opzichte van de kale situatie.

Vanuit het boomkwekerijteam van Delphy zijn de broers François en Eugène van Abeelen aanwezig. Zij volgen de resultaten in drie demo's bij telers. Bij gastbedrijf Ton Manders in het Noord-Brabantse Gemert worden sluipwespen uitgezet in de buxus om buxusmot te bestrijden.


In de kantine van Ton Manders in Gemert bespreken telers biologische bestrijding.
In de kantine van Ton Manders in Gemert bespreken telers biologische bestrijding. © Jorg Tönjes

Op andere demolocaties worden gaasvliegen ingezet tegen schildluizen in taxus en sluipwespen tegen topspinner in ilex. De gaasvliegenlarven eten de vroege stadia van de schildluizen, want volwassen schildluizen zijn te hard voor deze natuurlijke bestrijders.

Bioline levert de beestjes voor de demo's. Technisch specialist Meindert van der Wielen toont de telers de manieren waarop de natuurlijke vijanden worden geleverd. De sluipwespen kunnen in kaartjes worden geleverd. 'Ze kruipen er aan de zijkanten van de kaartjes uit zodra je ze losbreekt om op te hangen. Doe dat direct na levering. De kaartjes werken een week of drie.'


De kaartjes waarmee sluipwespen worden uitgezet om buxusmotten te bestrijden.
De kaartjes waarmee sluipwespen worden uitgezet om buxusmotten te bestrijden. © Jorg Tönjes

Van der Wielen toont daarnaast ook andere toedieningsmethoden: sluipwespeneitjes op touwtjes, die de teler over de planten kan leggen, en een strooibus met gaasvliegenlarven. 'De touwtjes hebben als voordeel dat ze gemakkelijk bij alle weersomstandigheden zijn te leggen. Je kunt zien aan de kleur van de eitjes op de touwtjes of ze goed zijn uitgekomen.'

De kosten van de Tricholine-kaartjes zijn volgens Van Abeelen vergelijkbaar met chemische bestrijding. Zijn broer François legt daarbij uit dat er evenwel drie keer met Xentari is behandeld, een andere natuurlijke rupsenbestrijder op basis van bacteriën.


Bloemenstroken

François van Abeelen geeft nog wat extra uitleg over de bloemenstroken: 'De belangrijkste soorten daarin zijn wikken en phacelia. De ervaring uit het eerste jaar heeft ons geleerd dat we liever op 1 meter breed zaaien, want bij 2 meter kwam er te veel zaad tussen de boomgewassen. De stroken in de buxus van Manders liggen om de 13,5 meter.'

De natuurlijke bestrijders variëren over het seizoen in aantallen. Aan het begin van het seizoen, bij de telling van vrijdag 4 juli, zijn er veel lieveheersbeestjes. Een paar weken later zijn er meer zweefvliegen en nog wat later zijn er kleine aantallen zweefvliegen, lieveheersbeestjes en sluipwespen actief, samen goed voor een redelijke bestrijding. 'De bloemenstroken hebben zeker een positief effect', aldus Van Abeelen.


Een perceel met buxus en bloemenstroken in De Mortel.
Een perceel met buxus en bloemenstroken in De Mortel. © Jorg Tönjes

Bij het bezoek aan een buxusperceel bij De Mortel schudt CLM-adviseur Klein wat insecten uit de bloemenstrook op een witte kaart. Er zitten inderdaad roofwantsen, lieveheersbeestjes en andere nuttige insecten in. Sommige natuurlijke vijanden hebben profijt van de nectar en het stuifmeel in de bloemenstrook, andere moeten echt luizen of andere plagen parasiteren of opeten om te overleven.

Van Abeelen: 'De bestrijding gebeurt niet volledig met natuurlijke vijanden. Met standaard chemie en Bacillus thuringiensis is de bestrijding 98 procent en met de biologische aanpak 80 procent.'


• Bekijk wat we nog meer hebben geschreven over natuurlijke bestrijders

Wanneer de topspinner te actief wordt en de bacillus en de natuurlijke vijanden de plaagontwikkeling niet kunnen bijhouden, zet de boomkweker een ander middel in: de aanplant maaien en toppen. Daarmee pakt hij een groot deel van de rupsen aan. Biologie en maaien zijn samen effectief genoeg.

Ondanks de iets lagere effectiviteit van biologische bestrijding kiest het bedrijf van Manders daar wel voor. De ondernemers vinden het een goed verhaal naar de afnemers bij tuincentra en de consument.


Toepassen op eigen aanplant

De deelnemers aan de workshop en het veldbezoek zijn nieuwsgierig naar wat de aanpak op hun bedrijven kan doen. Ze gaan stukjes proberen in de eigen aanplant. Daarbij is het van belang om de bloemenstroken zo te beheren dat de natuurlijke vijanden erin blijven, dus niet zomaar drastisch alles maaien.

Klein: 'We moeten voor de natuurlijke vijanden de vier V's in orde hebben in de bloemenstroken: voedsel, veiligheid om te schuilen en overwinteren, voortplanting, en verplaatsing van het ene deel van het perceel naar het andere of tussen de percelen. Als je een hoekje over hebt op je bedrijf voor de bloemen, dan kan dat ook een overwinterplaats zijn.'


Schoon Water voor Brabant zet in op kennisontwikkeling

De demo's met natuurlijke bestrijders in het zuidoostelijke boomkwekerijgebied zijn deel van de strategie om de waterkwaliteit te verbeteren. Minder gewasbeschermingsmiddelen in de teelt betekent minder kans op emissies naar het water. Vanuit het langlopende project Schoon Water voor Brabant zijn, naast Delphy en CLM Onderzoek en Advies, de waterschappen, waterbedrijven en provincie betrokken. Samen met telers wordt in het project gewerkt aan kennisontwikkeling en -verspreiding over emissiearme teelten. Naast het uitzetten van natuurlijke vijanden, kan de natuurlijke populatie aan biologische bestrijders in de bloemenstroken bijdragen aan middelenreductie. Daar zitten diverse zweefvliegen, kevers en roofwantsen bij. Volgens adviseur Ellen Klein van CLM zijn, zeker in de buurt van natuurgebieden, natuurlijke vijanden aanwezig waar telers meer mee kunnen in de biologische bestrijding van plagen.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    13° / 6°
    5 %
  • Zondag
    13° / 6°
    25 %
  • Maandag
    16° / 10°
    90 %
Meer weer