Teelt van tropisch fruit zit in de lift op Sicilië

Rosolino Palazzolo runt 'L'Orto di Rosolino' (De Tuin van Rosolino) een tuinbouwbedrijf in Terrasini, op een handvol kilometers van het vliegveld van Palermo, aan de noordkust van Sicilië. Vanaf het terras van zijn huis kan je tussen de olijf- en citrusbomen door de Tyrreense zee zien liggen. Ongeveer 1,5 kilometer scheidt zijn bedrijf van het strand. Aan de achterkant de rotsige kale bergpunten, typisch voor het Mediterrane eiland. De zilte zeelucht trilt in de Siciliaanse hitte, de sirocco, de warme zuidelijke wind waait. 'Ik moet al mijn producten afdekken', zegt Palazzolo, in het verkooppunt aan huis. 'Met dit weer verdroogt alles, ook binnen.'

Zijn bedrijf is 15 hectare groot. Hij verbouwt er traditionele Siciliaanse gewassen, zoals paprika's, aubergines en courgettes in de zomer en sinaasappels en citroenen in de winter. Maar in twee kassen in een hoger deel van zijn bedrijf verbouwt hij ook tropisch fruit. Zo'n 15 ton per jaar.

Tunnelkassen

'Kom, we gaan een reis door Midden-Amerika maken', grapt Palazzolo als hij een van de twee tunnelkassen inloopt. De kas is 3.000 vierkante meter groot en eigenlijk een halfronde metalen buizenconstructie die aan de bovenkant is afgedekt met doorzichtig plastic. Geen verwarming, want dat is niet nodig. 'De winters hier op Sicilië duren door de klimaatverandering niet langer dan een maand, anderhalve maand', vertelt Palazzolo. 'De temperatuur zakt dan tot een graad of tien, vijftien. Af en toe hebben we nog wel een heel koude dag met een graad of vijf, maar dat is voor ons echt de Noordpool.'

Op dit moment wanen we ons echter in een regenwoud ergens rond de evenaar. Papajabomen, bananenplanten en koffieplanten staan kris-kras door elkaar. 'Koffie groeit het best in de schaduw van papaja-bomen', legt Palazzolo uit. Hij is een van de twee koffietelers op Sicilië, zijn collega Adriano Cafiso heeft een plantage in Ragusa, aan de zuidkant van het eiland. De tuinder verkoopt op dit moment nog geen koffie, hij wil wachten tot de kwaliteit hoog genoeg is. 'Ik bepaal wat kwaliteit is en op dit moment ben ik nog niet tevreden.'

Ruim 22 jaar geleden plantte Palazzolo bij wijze van experiment papaja's. 'Ik heb toen acht bomen neergezet', herinnert hij zich. Inmiddels heeft hij 7 hectare met tropisch fruit. Ruim de helft daarvan in twee kassen met voornamelijk bananen, papaja's en mango's. Hij werkt biologisch, de bodem van de kas is bedekt met gemaaid gras en vruchten die van de planten zijn gevallen, het dient als vochtreservoir en voedsel voor de planten.

Vocht is belangrijk voor tropische gewassen. Papaja's, bananen en mango's hebben veel water nodig, terwijl Sicilië de laatste jaren wordt geplaagd door hardnekkige droogte. Op sommige plekken heeft het al twee jaar niet of nauwelijks geregend. Volgens experts verandert het westen van het eiland langzaam in een woestijn. Een klimaat dat meer bij Noord-Afrika hoort, verdringt het subtropische Middellandse Zeeklimaat dat op Sicilië heerst.

De telers van citrusvruchten klaagden afgelopen winter over te kleine sinaasappels en citroenen als gevolg van te weinig regen. Aan de kust van Terrasini valt de droogte relatief mee, maar het gebrek aan neerslag is wel een probleem, geeft Palazzolo toe. 'Ik heb mijn irrigatiesysteem aangepast voor dit type plant in de kas. Ik gebruik een vernevelaar, ik geef vaker maar minder water aan mijn planten. Het grappige is dat ik uiteindelijk minder water verbruik.'

Avocado's

Palazzolo's grootste tropische gewas is avocado, een vrucht die een lange oogsttijd kent, van november tot juni. Begin juli hangen er alleen kleine groene vruchten aan de boom, buiten. Het is het enige tropische fruit dat hij niet in een kas verbouwt.' De avocado heeft zich aangepast aan het Siciliaanse klimaat', lacht de tuinder. 'Alleen als het heel heet is, dan moet ik ze afdekken. Ze kunnen niet goed tegen hele hoge temperaturen.'

Avocado's komen oorspronkelijk uit Midden- en Zuid-Amerika, waar het hele jaar een bijna constante temperatuur heerst. Op Sicilië is het in de zomer warmer dan in het oorspronkelijke teeltgebied en in de winter kouder.

Het areaal waarop in Italië tropisch fruit wordt verbouwd, is de afgelopen jaren geëxplodeerd tot ruim 1.000 hectare. De helft daarvan ligt op Sicilië, waarmee het eiland de tropische fruittuin van Europa is geworden. De vruchtbare vulkanische grond rondom de Etna en het gematigde klimaat in het oosten blijken uitermate geschikt voor de verbouw van avocado's. De westkant van het eiland, Palermo en omgeving, is een steeds betere habitat voor mango's en papaja's.

Kwaliteit, geen kwantiteit

Ondanks die enorme groei gelooft Palazzolo niet dat Sicilië, of de rest van Zuid-Italië, de importen vanuit Zuid-Amerika kan verdringen. 'We kiezen voor kwaliteit en niet voor kwantiteit', zegt de fruitteler, die mikt op de klant die bereid is wat meer te betalen voor zijn fruit.

Palazzolo's producten zijn dan ook (nog) niet verkrijgbaar bij de supermarkt, maar alleen bij speciaalzaken en direct bij hem op het bedrijf. 'De smaak van onze producten is heel goed, ook omdat we ze rijper kunnen oogsten.' Het fruit uit Midden- en Zuid -Amerika rijpt tijdens het transport. 'Ons fruit is ook beter voor het milieu, het hoeft geen 10.000 kilometer te vliegen voordat het bij de klant op tafel staat.'