'Waterkwaliteit als nieuwe Europese stikstofcrisis?'

De conclusie na deze weken is voor mij helder: we moeten versneld in actiemodus komen voor zowel de waterbeschikbaarheid als -kwaliteit. Alleen dan kunnen we in Nederland blijven doen waar we goed in zijn: gezonde gewassen telen van goede kwaliteit.

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen staat aan alle kanten onder druk: toelatingen vervallen, groene alternatieven komen onvoldoende op de markt en overschrijdingen van actieve stoffen in het oppervlaktewater zijn nog steeds aan de orde van de dag. Om nog maar niet te spreken over de tsunami aan rechtszaken die op gang dreigt te komen richting 2027, als we moeten voldoen aan de doelen in de Kaderrichtlijn Water.

Gelukkig zitten we als jonge boeren niet stil. Samen met onze Europese en Nederlandse collega-organisaties werken we aan oplossingen. Tijdens het Ceja-bezoek aan Italië is de basis gelegd voor een plan om de waterkwaliteit te verbeteren. Opvallend genoeg kwamen we met jongeren uit andere EU-landen tot dezelfde kern: betere dataverzameling en gebiedsgerichte analyses zijn cruciale onderdelen om het probleem echt aan te pakken.

Aan de ene kant is er behoefte aan nauwkeurige data om de bron van emissies op gebiedsniveau te kunnen traceren. Dit geeft een eerlijker beeld van de werkelijke situatie en vergroot het bewustzijn. Aan de andere kant willen we werken aan een benchmarksysteem waarbij we milieuprestaties van teelten met elkaar kunnen vergelijken – net zoals nu al gebeurt in studieclubs met de bedrijfsresultaten. De eerste pilots laten zien dat hier nog veel winst valt te behalen. We kunnen echt nog van elkaar leren door kritisch te kijken naar ons eigen handelen.

Precies dit verhaal hebben we als NAJK onlangs gepresenteerd aan Eurocommissaris Jessika Roswall. Niet omdat we denken dat het morgen is opgelost of dat het makkelijk zal zijn. Maar omdat we ervan overtuigd zijn dat, als we nu niets doen, ons opnieuw een situatie wacht waarbij de sector weer in onzekerheid wordt gebracht. Vergelijkbaar met de situatie rondom stikstof. Het is tijd dat beleid, wetenschap en praktijk samen optrekken en niet meer over elkaar heen blijven buitelen.