'Geef bietensector een eerlijke kans'

De suikerbietencampagne draait dit jaar voor veel Europese telers op een teleurstelling uit, met uitzondering van enkele regio's. Het suikergehalte ligt in sommige landen op een historisch dieptepunt en de kwaliteit en de opbrengsten variëren sterk per regio. Dit lijkt een blijvende trend te worden.

Onvoorspelbare weersomstandigheden hebben veel telers parten gespeeld. Ongunstige klimatologische factoren benadrukken de moeilijkheden bij het adequaat beschermen van gewassen tegen ziekten en plagen. De algehele ziektedruk blijft stijgen en is in sommige gebieden ernstig geweest door de excessieve regenval.

Telers in de Europese Unie zijn sinds 2018 dertig actieve stoffen kwijtgeraakt om hun bieten te beschermen. Er zijn, ondanks uitgebreide onderzoeksinspanningen, geen effectieve alternatieven gekomen: geen chemische middelen met een laag risico, biologische middelen of innovatieve landbouwpraktijken.

Geen verandering

De verwachting is dat dit in de nabije toekomst niet verbetert. Tot 2027 wordt de toelating van veertig stoffen vernieuwd en van dertien stoffen is onwaarschijnlijk dat dit gebeurd. Dit betekent dat telers tegen die tijd toegang hebben tot slechts een handvol herbiciden, insecticiden en fungiciden.

Om deze ontwikkeling te draaien is aanzienlijke financiële steun nodig voor onderzoek en ontwikkeling en voor hulpmiddelen als nieuwe veredelingstechnieken. Probleem is dat die in de Europese Unie niet toegestaan blijven. Zonder dergelijke maatregelen blijft de productiviteit dalen.

Nu de markt inzakt, de productiekosten toenemen en het areaal afneemt is duidelijk dat het inkomen voor veel telers onder druk staat. Het risico van een nieuwe marktcrisis, vergelijkbaar met die van de periode 2017-2020, doemt op. Het verschil is dat er destijds vangnetten of risicomanagementtools wa
ren.

Markttoegang

Gezien deze omstandigheden is een verdere opening van de Europese markt voor importproducten niet houdbaar. De Britse markt is al weggevallen. De Europese consumptie stagneert. Toch nemen de concessies naar derde landen toe, zonder dat daar afdwingbare afspraken over duurzaamheid aan worden gekoppeld. In dit licht is Mercosur onaanvaardbaar. Deze aanpak is roekeloos en respectloos naar Europese telers.

Ook hebben de handelsafspraken met Oekraïne de markt verder gedestabiliseerd. De Oekraïense suikerimport is met tot 25 keer de oorspronkelijke quota toegenomen, deels ongedocumenteerd. Daardoor is de Europese markt overspoeld. Vooral in de buurlanden is de markt verstoord geraakt, ondanks Europese maatregelen om telers in die landen te beschermen.

Dit moet veranderen. Europese instellingen moeten de afspraken met Oekraïne herzien. De structurele verschillen tussen Europese familiebedrijven en de agrarische holdings in Oekraïne, gekoppeld aan verschillen in productienormen, creëren een ongelijk speelveld.

Een voorzichtige aanpak in de handel met Oekraïne is noodzakelijk om te voorkomen dat Europese bietentelers de prijs betalen voor de toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Zonder verandering in het beleid zullen de gevolgen desastreus zijn voor de Europese suikerbietensector.