Extra focus geeft vier maanden langere levensduur bij koeien

Dat blijk uit de resultaten van de pilotgroep 'Geef ze de vijf' van onderzoeks- en adviesbureau Valacon. Bij de start van dit project in 2019 was de gemiddelde leeftijd met vier jaar en negen maanden al twee maanden hoger dan het gemiddelde. De gemiddelde levensproductie van dit aanwezige vee lag met 25.710 kilo melk ook hoger dan het gemiddelde van 23.250 kilo melk van koeien in heel Nederland.

In 2022 is de gemiddelde levensproductie verhoogd naar 28.871 kilo melk en de gemiddelde levensduur naar vijf jaar en één maand. De leeftijd bij afvoer steeg van zes jaar en één maand in 2019 naar zes jaar en negen maanden in 2022. Daarbij lukte het een derde van de deelnemers om een gemiddelde afvoerleeftijd van meer dan zeven jaar te halen. Landelijk lag het gemiddelde van de actieve veestapel op vier jaar en negen maanden en de gemiddelde afvoerleeftijd op bijna zes jaar.

De hoogste score in de pilotgroep wat betreft gemiddelde leeftijd was 6,25 jaar en ruim 8,5 jaar voor de afvoerleeftijd. De hoogste score voor de afvoerleeftijd was 8,75 jaar met een gemiddelde leeftijd van 5,75 jaar.

Niet hetzelfde

Willem van Laarhoven van Valacon legt uit dat de afvoerleeftijd en de gemiddelde leeftijd zeker niet hetzelfde zijn. 'Een hogere afvoerleeftijd gaat niet per se samen met een hogere gemiddelde leeftijd. Eenvoudig gezegd komt het erop neer dat met de afvoer van enkele oudere koeien de afvoerleeftijd stijgt, maar de gemiddelde leeftijd daalt. En als juist minder oudere koeien worden afgevoerd, daalt de afvoerleeftijd en stijgt de gemiddelde leeftijd.'

Zo'n 70 procent van de koeien in Nederland haalt de vierde lactatie niet. In verhouding worden dus veel jonge koeien afgevoerd. Dat drukt zowel de gemiddelde leeftijd als de afvoerleeftijd. De overige 30 procent van de koeien blijkt het in verhouding lang uit te houden. 'Dat zijn de koeien waar we trots op zijn, zoals de koeien die onopvallend en probleemloos lang in productie blijven en de honderdtonners. Als die worden afgevoerd, piekt de afvoerleeftijd, maar de gemiddelde leeftijd daalt daarmee iets', zegt Van Laarhoven.

Focus

'Levensduurmaatregelen, die vooral bijdragen aan een betere gezondheid en vruchtbaarheid en een beter welzijn, verhogen vooral de overlevingskansen van de jongere koeien. Daar ligt de focus. Het mooie is, als er steeds minder jonge koeien uitvallen, neemt zowel de gemiddelde als de afvoerleeftijd toe. De laatste zelfs in verhouding steeds meer', aldus Van Laarhoven.

De pilotgroep 'Geef ze de vijf' startte in 2018 op initiatief van Valacon wordt mede gefinancierd door Leerdammer in het kader van het project 'Duurzame Zuivelketen'. De groep heeft dertig deelnemende melkveebedrijven verspreid over het werkgebied. Doel is een gemiddelde leeftijd van de veestapel om economische redenen flink te verlengen. Dit jaar is het laatste jaar van dit project.

Tevreden

Van Laarhoven is tevreden over de resultaten. 'In deze groep zien we een gemiddelde toename van anderhalve maand per jaar. Bij eerdere studiegroepen kwamen we vaak op één maand per jaar. Er zijn dus grote stappen gemaakt.' Toch wordt het oorspronkelijke doel niet helemaal gehaald. 'Dat was een productieve levensduur van vijf jaar. Achteraf haast onhaalbaar. Normaal gesproken doe je hier zes of zeven jaar over. Toch komen sommige ondernemers hierbij dicht in de buurt. Het is aan de ondernemers om de stappen na dit laatste jaar zelf verder te zetten.'

De onderzoeker weet zeker dat dit loont. 'Uit een onderzoek door Flynth blijkt dat een langere levensduur een financieel voordeel oplevert van bijna 16.000 euro op jaarbasis. Dit significante voordeel geldt bij een leeftijdsverlenging van vier jaar en zes maanden naar vijf jaar en twee maanden, een plus van acht maanden. Verlengde levensduur zorgt vooral voor lagere voerkosten en hogere melkopbrengsten.'