Arbeid sturen met teeltkalender

Niet alleen in plantaardige sectoren is er een arbeidstekort. Ook de veehouderij herkent de problematiek. Al ligt het zwaartepunt van het capaciteitsgebrek traditiegetrouw op de akker. Vooral als bedrijven besluiten biologisch te worden, wordt voldoende 'handjes' vinden een uitdaging.

Het probleem wordt inmiddels breed erkent in de sector. Vooral de flexibel inzetbare oogstmedewerkers zijn, naast vaste medewerkers, moeilijk te vinden. Ook loonwerkers hebben veel vacatures. ABN Amro laat weten dat 17 procent van de boeren en tuinders het tekort aan personeel een serieuze belemmering voor de bedrijfsvoering vindt.

Uitzendbureaus zien in het werken met teeltkalenders een oplossing voor het personeelstekort, zegt Franklin Bode van Martho Flexwerk. 'Wij verdelen onze medewerkers via deze kalender in groepen over de verschillende boerenbedrijven. Dit maakt de inzet zeker effectiever.' Teelten en huisvesting sluiten in de praktijk ook steeds beter op elkaar aan, merkt hij.

'Vooral voelbaar in biologische sector'

Een arbeidstekort op piekmomenten in het seizoen is iets dat vooral voelbaar gaat worden in de biologische landbouw, verwacht Bode. 'Omdat ze daar veel meer handjes nodig hebben.' Geruchten dat boeren het biologische bijltje er soms bij neerleggen in de sector omdat ze de mensen er niet voor hebben, herkent hij niet. 'Ik weet er niet van, maar kan me wel voorstellen dat dit speelt bij de afweging van gangbaar naar biologisch.'

Directeur Michael Wilde van ketenorganisatie BioNext constateert hetzelfde. 'Ik doe veel bedrijfsbezoeken en heb geen weet van ondernemers die hierdoor stoppen. Maar het is zeker een punt van zorg dat we de arbeidsinzet in de biologische sector goed moeten borgen. Vooral met het oog op de groei die we jaar op jaar realiseren.'

Concurrentie met logistieke banen

Die groei heeft evenwel ook plaats in andere sectoren die medewerkers wegsnoepen uit de land- en tuinbouw. Er wordt geconcurreerd met logistieke banen, bijvoorbeeld in de distributiecentra van grote retailers als Bol.com en Zalando.

Alleen al vorig zijn in Nederland negentien distributiecentra geopend met elk een oppervlakte van meer dan 40.000 vierkante meter. Daarnaast zijn er nog eens twaalf aangekondigd. Met deze megadistributiecentra worden naar schatting 12.400 arbeidsplaatsen gecreëerd.

Om de druk te verlichten, pleit LTO Nederland er al langer voor om het makkelijker te maken arbeidskrachten buiten de EU te werven.

'Personeelstekort blijft voorlopig aanhouden'

ABN Amro stelt in een sectorvisie dat het personeelstekort in de landbouw voorlopig blijft aanhouden. Zo'n 49.000 banen in de agrarische sector worden gevuld door werknemers uit de MOE-landen: Midden- en Oost-Europa.

Arbeidsmigranten uit deze landen kiezen echter steeds vaker voor een baan in eigen land, omdat de lonen daar fors stijgen. De Poolse economie groeide in 2018 met 5,1 procent. De werkloosheid nam sinds 2014 af van 13 naar 5 procent.

Nederlandse ondernemers zoeken naarstig naar alternatieven. Een mogelijkheid is het aantrekken van arbeidsmigranten van buiten de EU, zoals door LTO wordt bepleit. Daarnaast zijn er andere opties, stelt ABN Amro. De bank noemt er drie: robotisering, het verder verbeteren van de arbeidsomstandigheden en de brexit.

Door zich goed te profileren als alternatief, kunnen Nederlandse boeren en tuinders profiteren van werknemers die Groot-Brittannië na de brexit de rug toekeren. Het land heeft plannen om te werken met quota voor arbeidsmigranten.