Warme sanering of opheffingsuitverkoop

Column Melkvee Jack Rijlaarsdam 28 aug 2019 om 14:15uur

Langzaamaan beginnen de gevolgen van het schrappen door de Raad van State van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) duidelijk te worden. Niet alleen de veehouderij zit in de knel, ook de bouw, industrie en het verkeer mogen niet langer uitbreiden.

De Raad van State heeft ook aangegeven dat extern salderen als oplossingsrichting is toegestaan. Dit is een mooi woord voor het inpikken van andermans productieruimte, eventueel tegen een financiële vergoeding.

Voorzitter Linda Janssen van de Producten Organisatie Varkenshouderij (POV) sorteerde hier al op voor. Zij stelde in een opiniestuk voor dat de veehouderij de stikstofruimte, die ontstaat door ammoniakreducerende maatregelen toe te passen, te gelde zou kunnen maken.

Indirect pleit zij hiermee voor verhandelbare stikstofrechten. Best opvallend, want in het fosfaatrechtendossier wilde de POV juist niet dat varkensrechten aan melkveehouders konden worden verkocht. De POV wilde de productieruimte behouden voor de blijvers en was bevreesd voor het opdrijven van de kostprijs in de varkenshouderij.

Een pleidooi voor verhandelbare milieuruimte is spelen met vuur

Jack Rijlaarsdam, melkveehouder in Stompetoren

Het lijkt een sympathiek voorstel: stoppers warm saneren en investeringen in milieutechniek brengen eindelijk geld op. De keerzijde is ook duidelijk. De gewenste stikstofrechten worden gekocht door de hoogste bieders. De rendementen in bouw en industrie zijn aanmerkelijk hoger dan in de veehouderij. Het lijkt daarom voor de hand te liggen dat alle rechten buiten de sector belanden. Individuele bedrijfsgroei wordt daardoor zo goed als onmogelijk.

Sectoraal ontstaat er uiteindelijk ook een probleem. Wanneer bijvoorbeeld de helft van de stikstofruimte wordt weggekocht, zal een enkele zuivelaar misschien blij zijn dat er minder verlieslatende melk afgenomen hoeft te worden. Uiteindelijk komt ook de helft van de capaciteit van toeleverende en afnemende bedrijven zoals voerleveranciers, zuivelfabrieken en slachterijen leeg te staan. Dit zal menig bedrijf de kop kosten.

Het is nu zaak voor onze belangenbehartigers de knopen te tellen. Een pleidooi voor verhandelbare milieuruimte is spelen met vuur. Voor toekomstige stoppers zal het een mooie aanvulling op het pensioen worden, maar voor de overige bedrijven zal er geen ontwikkelingsruimte meer zijn. Het is net vanuit wiens gezichtspunt je het bekijkt: warme sanering of opheffingsuitverkoop.