'Voer rond transitieperiode koe vraagt aandacht'

Dat stelde dierenarts Pieter Passchyn van Milk@vice onlangs op een symposium van Speerstra Feed Ingredients tijdens de Rundvee & Mechanisatie Vakdagen in Venray. Volgens hem heeft bijna ieder bedrijf transitieproblemen. Dit staat los van de melkproductiviteit.

Een ziekte die insleept, beïnvloedt ook andere gezondheidsaspecten. 'Met name ziekten rond voeding, zoals subklinische ketonemie, ketonemie (slepende melkziekte) en pensverzuring kunnen tot andere problemen leiden. Denk daarbij aan baarmoederontsteking en lebmaagverplaatsing', aldus de dierenarts. Vaak zit het probleem bij een negatieve energiebalans, wat is te zien aan de hoeveelheid vrije vetzuren en ketonen in het bloed.

Veldproef

Bij een veldproef in Vlaanderen werd bij dertien melkveebedrijven de hoeveelheid ketonen in het bloed van pas afgekalfde runderen gemeten. Bij meer dan 1,2 millimol per liter is er sprake van subklinische ketonemie. Daarbij werd als basis aangehouden dat 25 procent van alle dieren op een bedrijf boven die norm zou zitten.

Opvallend genoeg wisselde het aantal gevallen met ketonemie zeer sterk tussen de bedrijven. Slechts drie bedrijven bleven onder die norm van 25 procent overschrijders. Vooral het grote aantal bedrijven met 30 tot 50 procent subklinische ketose is zorgwekkend. Op deze bedrijven zullen er waarschijnlijk weinig klinische gevallen zijn, maar kan deze subklinische ketose wel onderliggend de oorzaak zijn van verschillende andere transitieproblemen.

Negatieve energiebalans

Die gevolgen kunnen zich uiten door bijvoorbeeld mastitis, subacute pensverzuring, met onder meer minder voedselopname als gevolg. Dit leidt tot het verhogen van het energietekort en daarmee van de negatieve energiebalans.

Een probleem daarbij is dat ook de immuunwerking extra energie kost. 'Uit de humane geneeskunde blijkt dat immuniteit bij ziekte 40 procent meer energie vraagt, doordat het lichaam reageert met afweer. Dit komt bij rundvee neer op ongeveer 2,4 kilo droge stof per dag', zegt Passchyn.

Vetzuren

Daarbij komt dat tijdens de transitieperiode de vetzuren, die vrijkomen als gevolg van de negatieve energiebalans, ook de immuunrespons remmen. Bij een infectie wordt hierdoor minder snel gereageerd. 'Glucose werkt juist stimulerend. Daaraan is vaak een tekort.'

Volgens de dierenarts er er meer aandacht nodig voor voeding in de droogstand. 'Het is niet alleen goed om de hoeveelheid calcium in de droogstand te beperken, maar ook antioxidanten voldoende te verstrekken.'

Goede verzorging

Verder pleit Passchyn voor een goede verzorging en voer van goede kwaliteit in de droogstand, afgestemd op de droogstandsfase. 'Per dag moet er minstens 3 tot 5 procent voer overblijven. Ook moet de koe voldoende vreetruimte hebben, minimaal 75 centimeter breedte. Daarbij moet er voldoende ligruimte in de stal zijn. Verder moet de koe niet te ruim in conditie zijn, een conditiescore van 3 tot 3,5 bij het afkalven is prima.'