Woorden en beelden

De werkelijkheid vangen we in woorden en beelden. Omgekeerd veranderen nieuwe woorden en nieuwe beelden de werkelijkheid. Het woord plofkip en het beeld dat het oproept, verandert de pluimveesector. Het zijn niet zozeer de feiten die tellen. Woorden en beelden zijn minstens zo krachtig.
Heb je een modderpoel voor je koeien of een jacuzzi; beperkte weidegang of een vrijekeuzestal? Uiteraard moet het beeld dat je met woorden oproept matchen met de werkelijkheid. Bij Anton Stokman, uitvinder van beide fenomenen, is dat het geval. Goed voor een schouderklop van de internationale dierenwelzijnsorganisatie WSPA.
Het woord dat in 2009 onze werkelijkheid veranderde toen we nadachten over huisvesting van koeien, was ‘kijkspel’. Dat leerden we van Mario Hoedemaker, destijds bedrijfsleider van de dierentuin in Amersfoort. ‘Ik ben ook een soort boer, net als jullie’, zei hij tegen ons projectteam, dat voor de helft uit boeren bestond. ‘Ook wij leven van het houden van dieren. Het verschil is dat jullie melk en vlees verkopen en wij een kijkspel.’
Dat lukt kennelijk. Mensen hebben er geld voor over. Hoe maken we van een melkveebedrijf een kijkspel? Met die gedachte keerden we huiswaarts.
Gecombineerd met het antwoord op de vraag ‘wat wil de koe’, ontwierpen we de ‘Koeientuin’, een soort dierentuin voor koeien. Een hightechvrijloopstal met een comfortabele kunststof ‘weidevloer’ die mest en urine scheidt. Een robot verwijdert de mest. Bomen, struiken en klimplanten maken er een echte tuin van.
Nieuwe woorden, nieuwe beelden. Ze veranderen de werkelijkheid van de melkveehouderij. Op termijn, want voorlopig is het nog experimenteren geblazen, samen met stallenbouwer ID Agro en robotbouwer Betebe.
Maar het is vooral de familie Bomers in Zwolle bij Groenlo die haar nek uitsteekt. Bij hen wordt, na jaren van voorbereiding, nu de eerste Koeientuin geleidelijk bevolkt met minimaal 65 koeien. We markeren die start de komende weken met enige publiciteit en op landbouwbeurzen in Nederland en Duitsland.
Koeien die langer meegaan, minder ammoniakemissie, betere mestbenutting, een beter stalklimaat en een betere inpassing in het landschap zijn de doelen. En dat voor een concurrerende prijs per koeplaats.
Het melkveebedrijf als attractiepark. Een koeientuin met het imago van een dierentuin? Kan dat? Chris Bomers ziet het helemaal voor zich. Waarom ook niet? Aan de koe ligt het niet.
In stadspark Nederland is onze uitdaging agrosystemen te ontwikkelen die we niet hoeven te verdedigen, maar die zichzelf aanprijzen.

Carel de Vries