Kunst kijken door de ogen van de boer

Harm Janssens en Henriëtte Hogewind streken in mei van dit jaar neer in Lettele. Ze kwamen uit het Groningse Westeremden, waar ze op de Aylsumaheerd een gemengd melkveebedrijf hadden met een kunstgalerie, bijzondere gewassen, huisverkoop en een hooiberghut. Wat daar de neventakken waren, worden nu de hoofdtakken van hun bedrijf. ‘We gaan verder met de verbreding.’
Janssens heeft al lange tijd zorgen over de toekomst van de landbouw. ‘Melkveebedrijven worden steeds groter en intensiever, vooral in Groningen. Waar gaat dat naartoe? En waar moeten we straks naartoe met al die melk en mest? Niemand die me daar een bevredigend antwoord op kan geven, maar de groei gaat maar door.’
De melkveehouder wijst erop dat de melkprijs onder druk staat en de kostprijs stijgt, ook als straks het melkquotum wordt afgeschaft. ‘De sector is kwetsbaar. Dat zie je nu met de Russische boycot.’
In augustus vorig jaar besloten de twee ondernemers het melkveegedeelte te sluiten en Aylsumaheerd te verkopen. In Lettele vonden ze een plek waar ze hun beider passie kunnen voortzetten en uitbouwen. Zij als kunsthistoricus en hij als teler van bijzondere aardappelen en andere gewassen, al zijn beide takken en interesses niet meer los van elkaar te zien.
De 1,5 hectare grond bij het Bouwhuis - voorheen een klein pachtbedrijf van een landgoed - is nu ingezaaid met groenbemester en bemest met de mest van hun oude bedrijf. In november poten ze knoflook en in het voorjaar volgen de andere gewassen: circa acht bijzondere aardappelrassen, bonen, peulen en doperwten.
De oogst gaan de ondernemers verkopen in de nog te bouwen boerderijwinkel annex ontmoetingsruimte en aan regionale afnemers. ‘Hier kunnen we eindelijk doen waar we voor staan’, zeggen ze.
Janssens is medeoprichter van het voormalige platform PMOV, dat de nadruk legt op kringloop en bodem. Om de kringloop sluitend te krijgen, willen ze in het omliggende land van Stichting IJssellandschap Aberdeen Angus-vleesvee gaan houden.

Verbinding

De galerie staat niet los van dit alles, maar is erin geïntegreerd. Deze maakt, samen met de boerderijwinkel, een verbinding tussen boer en burger en zorgt er zo voor dat de boer midden in de maatschappij komt te staan.
Dat is precies wat Janssens en Hogewind met het Bouwhuis voor ogen hebben. De galerie is geen verzameling van op de landbouw geënte schilderijen en andere uitingen, maar professioneel opgezet met professionele kunstenaars.
‘De doelgroep is de geijkte galeriebezoeker, maar ook mensen die nieuwsgierig zijn naar het bedrijf’, vertelt Hogewind. De inkomsten van de galerie zijn afkomstig van commissie van de verkoop van het werk van de kunstenaars. Daar staan veel pr en bezoek aan beurzen tegenover.
Hogewind is ondertussen ingewijd in de landbouw, terwijl Janssens heeft geleerd naar kunst te kijken. ‘Je moet leren naar kunst te kijken door al je reserves te laten vallen. Kunst hoeft niet altijd ergens op te lijken, het gaat om de bedoeling erachter. Een kunstenaar heeft iets te vertellen en zoekt daar een podium voor. Die klik met het kunstwerk, daar gaat het om.’