Eerste keer in Nederland kittens besmet met vogelgriep

Voor het eerst zijn in Nederland katten besmet geraakt met vogelgriep. Het gaat om acht kittens uit een nest, die allemaal zijn overleden, zo meldt demissionair minister Femke Wiersma in een Kamerbrief.

De besmetting werd gemeld door de eigenaar die het kitten dood had gevonden. Het kitten is onderzocht door Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) die op 19 november de melding maakt van de besmetting met het H5N1 vogelgriepvirus. Het kitten komt uit een nest op een geitenboederij, de andere zeven kittens waren al naar andere eigenaren gegaan en zijn ook allemaal overleden. Waarschijnlijk als gevolg van het vogelgriepvirus.

Op 20 november is het specialistenteam van de NVWA op naar het geitenbedrijf gegaan en heeft daar de drie aanwezige katten, waaronder de moeder van het kitten onderzocht net als de melkgeiten. Bij dit onderzoek is geen vogelgriep aangetoond.

Hoe de kittens besmet zijn geraakt met het vogelgriepvirus is niet zeker. De eigenaar heeft aangegeven dat het moederdier op 27 oktober een karkas van een wilde vogel heeft gevonden en mee naar het nest heeft genomen. Het vermoeden is dat deze vogel besmet was met het vogelgriepvirus en de kittens besmet zijn geraakt door het eten van deze vogel.

Geen klachten bij eigenaren

De NVWA heeft de lokale GGD geïnformeerd over de situatie en zij hebben contact gehad met alle nieuwe eigenaren van de kittens. Daar waar dat, in verband met de incubatietijd, nog nuttig was hebben de eigenaren een test op vogelgriep aangeboden gekregen. Bij een aantal van hen is actieve monitoring ingezet. Tot nu toe heeft niemand van de betrokkenen klachten ontwikkeld.

Het vaststellen van vogelgriep bij kittens past binnen het bestaande beeld dat het virus bij zoogdieren kan voorkomen. Dit is de eerste keer dat bij de NVWA een melding is binnengekomen van een huiskat die positief testte op hoogpathogene vogelgriep. De kans dat een kat of andere zoogdieren besmet raken is klein.

Desondanks is het van belang dat katteneigenaren alert blijven. Wanneer een kat ziekteverschijnselen vertoont die passen bij vogelgriep, nadat het dier mogelijk in contact is geweest met een besmette vogel, wordt geadviseerd direct een dierenarts te raadplegen en passende hygiënemaatregelen te nemen. Mogelijke symptomen zijn onder andere: koorts, hijgen of benauwdheid, sloomheid,
oogontsteking, loopneus, roodheid van de ogen, slijmerige neus- of ooguitvloeiing en neurologische verschijnselen zoals trillen of een wankele gang.

Werkgerelateerd risico

Het risico op besmetting is volgens de expertgroep van het Rijks Instituut voor Milieubeheer nog steeds zeer laag voor de algemene Nederlandse bevolking. Wel schat de expertgroep het risico
voor mensen die voor hun werk met besmette dieren in aanraking komen nu in als gemiddeld. Dit risico was eerder laag-gemiddeld. Door het hoge aantal besmettingen bij wilde vogels en bij pluimveehouderijen, is de kans op blootstelling voor mensen die voor hun werk met (mogelijk) besmette dieren in aanraking komen nu hoger dan eerder.

Momenteel is circa 25 procent van de onderzochte levende wilde eenden besmet met vogelgriep. De minister adviseert daarom personen die beroepsmatig in aanraking komen met die wilde eenden, kooiker, jager of poelier, om persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen bij het vangen, de jacht of de slacht.Het risco voor consumenten is bij het eten van voldoende verhit eendenvlees verwaarloosbaar.

Ook mensen die vanuit hun (vrijwilligers)werk in contat komen met mogelijk besmette wilde vogels lopen een verhoogd risico. Ook deze zijn op de hoogte gesteld van het toegenomen risico, het belang van het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Voor alle personen die mogelijk in contact zijn geweest met besmette (wilde) vogels geldt dat als dit binnen 10 dagen na dit contact ontstaat ze contact op moeten nemen met de huisarts. Die kan vervolgens een mogelijke verdenking melden bij de GGD.

Strengere meldplicht

Voor eendenhouderijen geldt een strengere meldplicht. Al bij vroege symptomen als verminderde voedselopname moet een mogelijke verdenking worden gemeld. In de praktijk zijn hierdoor in eerdere vogelgriepseizoenen uitbraken bij eendenhouderijen snel gedecteerd. Hierdoor is het risico voor personen werkzaam op eendenhoduerijen niet hoger dan voor personen op andere pluimveehouderijen.

Per 26 november had demissionair minister Wiersma het bezoekverod voor commerciële pluimveehouderijen al aangescherpt. Bezoek is alleen toegestaan indien dit noodzakelijk is voor de volksgezondheid, diergezondheid, dierenwelzijn of de gezondheid van in de stal aanwezige personen.

Daarnaast zal de minister op korte termijn het tentoonstellingsverbod uitbreiden naar een verbod voor alle vogels en niet alleen voor risicovogels.

Zorgelijke ontwikkeling

Wiersma geet tenslotte aan dat ze zich zorgen maakt over de ontwikkelingen. Het is zeer ingrijpend voor houders, maar ook voor andere betrokkenen in het veld, zoals medewerkers van de gemeente,
dierenhulporganisaties, terreinbeherendeorganisaties en het Dutch Wildlife Health Centre die wilde dieren onderzoekt op vogelgriep.

Medewerkers van het laboratorium Wageningen Bioveterinary Research, de Gezondheidsdienst voor Dieren, de ruimingsploegen, de NVWA en vele anderen werken dag en nacht ten behoeve van de bestrijding van vogelgriep op houderijen.

Mede doordat houders verdenkingen snel melden kunnen we nieuwe besmettingen snel bestrijden. De minster spreekt haar waardering uit voor de inzet van alle betrokken.